Jak donosi jeden z bloggerów El Mundo, hiszpańskie wydawnictwo Nordica wydało obszerny zbiór wierszy Wisławy Szymborskiej w pięknym tłumaczeniu Gerardo Belrtrana i Abla Murcii, zatytułowany Saltaré sobre el fuego („Skaczę przez ogień”). Tytuł tomiku zaczerpnięto z wiersza „Urodzony”, w którym kobieta wyraża podziw dla kobiety – matki ukochanego – kruchej i silnej zarazem, dawczyni życia, która jednocześnie stanowi jego koniec i początek. Matka w wierszu Szymborskiej jest esencją człowieczeństwa każdej jednostki, najważniejszym i koniecznym elementem istnienia, pierwszą przyczyną i pretekstem do rozważań o życiu i śmierci.
Fragment wiersza:
Więc to jest jego matka. / Ta mała kobieta./ Szerooka sprawczyni. / Łódka, w której przed laty / przypłynął do brzegu. / To z niej się wydobywał / na świat, / na niewieczność. / Rodzicielka mężczyzny, / z którym skaczę przez ogień. / Więc to ona, ta jedyna, / co go sobie nie wybrała / gotowego, zupełnego./ Sama go pochwyciła / w znajomą mi skórę, / przywiązała do kości / ukrytych przede mną. / Sama mu wypatrzyła / jego szare oczy, / jakimi spojrzał na mnie. / Więc to ona, alfa jego. / Dlaczego mi ją pokazał. / Urodzony. / Więc jednak i on urodzony. / Urodzony jak wszyscy. / Jak ja, która umrę. / Syn prawdziwej kobiety. / Przybysz z głębin ciała. / Wędrowiec do omegi. […] Zrozumiałam, / że uszedł już połowę drogi. / Ale mi tego nie powiedział, / nie. /- To maja matka – / powiedział mi tylko.
Wiersze polskiej noblistki cieszą się w Hiszpanii dużą popularnością, mimo iż, jak wielokrotnie zaznaczali tłumacze poetki, wydają się nieskomplikowane formalnie dopóty, dopóki nie trzeba wyrazić ich nie po polsku.
Jeden z blogerów El Mundo cytuje wiersz Szymborskiej „Przyczynek do statystyk” (tłum. „Frías estadísticas – czyli dosłownie „Zimne statystyki”), aby zilustrować poziom bezrobocia w Hiszpanii oraz brak wrażliwości władz w reagowaniu na problemy społeczne. Swoją najnowszą powieść „Lo que no tiene nombre” (dosł. „To, co nie ma nazwy”, 2013) kolumbijska pisarka Piedad Bonnett rozpoczyna cytatem z „Pokoju samobójcy”. Ciężko uwierzyć, że w momencie otrzymania Nobla, dzieła Szymborskiej nie były nigdy wydane po hiszpańsku. W sekcji kulturalnej dziennika El País Martín López Vega pisze tak: „Nagroda Nobla z 1996 roku odkryła dla świata poetkę, którą poza Polską znało bardzo niewielu, niechętną wywiadom, ponieważ uważała, że publiczne wyznania równają się utracie duszy. Wisława Szymborska pisała wiersze przejrzyste, w których spoglądała na świat z nowej perspektywy, to znaczy z centrum ludzi i rzeczy”. Niedawno w wydawnictwie Pre-Textos ukazała się biografia Szymborskiej, pióra Anny Bikont i Joanny Szczęsnej, w tłumaczeniu Elżbiety Bortkiewicz i Ester Quirós.
Dziennikarz opisuje Szymborską jako kobietę elegancką, a także poetkę, która nie wychwalała siły ani dominacji i nie szukała sławy za wszelką cenę: „Nigdy nie pozbyła się onieśmielenia w obecności Czesława Miłosza, drugiego polskiego noblisty jej pokolenia, ponieważ nie chciała przekształcić samej siebie w pomnik – przyjąć roli, którą on z kolei uwielbiał. Podczas gdy Miłosz zawsze preferował wykwintne dyskusje, ona wolała oddać się humorowi i limerykom”.
Wśród książek Szymborskiej wydanych po hiszpańsku znajdują się także:
POEZJA
Saltaré sobre el fuego (Nórdica). Antologia ilustrowana przez Kike de la Rubia, z nowymi tłumaczeniami Abla Murcii i Gerardo Beltrana oraz prologiem Juana Marquesa (2015)
Hasta aquí (Bartleby). Tłumaczenie Abla Murcii i Gerardo Beltrana (2014).
Aquí. (Bartleby) Tłumaczenie Abla Murcii i Gerardo Beltrana, wydanie dwujęzyczne (2009).
Instante (Igitur) Tłumaczenie Abla Murcii i Gerardo Beltrana (2004).
El gran número, Fin y Principio y otros poemas. (Hiperión). Różni tłumacze (1997).
Paisaje con grano de arena (Lumen). Tłumaczenie Any Maríi Moix i Jerzego Wojciecha Slawomirskiego (1997).
PROZA
Lecturas no obligatorias, Más lecturas no obligatorias y Siempre lecturas no obligatorias (Alfabia).
Źródła:
http://www.elmundo.es/blogs/elmundo/los-lunes-al-blog/2013/11/11/frias-estadisticas.html
http://www.elmundo.es/blogs/elmundo/escorpion/2015/05/22/wistawa-szymborska.html#comentar
http://cultura.elpais.com/cultura/2015/04/30/actualidad/1430415802_952833.html
Przygotowała: Ola Gocławska, wolontariuszka Feminoteki, tłumaczka i doktorantka Neofilologii UW
Rozwój wolontariatu w Fundacji Feminoteka jest możliwy dzięki dofinansowaniu rozwoju instytucjonalnego w ramach Programu Obywatele dla Demokracji finansowanego z Funduszy EOG