W czerwcu 2015 r. trzy młode kobiety, które spotkały się na warsztatach twórczego pisania zorganizowanych przez egipską organizację NAZRA ds. feministycznych studiów, założyły pierwszą feministyczną undergarndową kapelę w Egipcie – Bnt Al-Masarwa. „Al-Masarwa”, ich pierwszy album, wyprodukowany przez NAZRA i Studio Badrum w Aleksandrii, składał się z sześciu piosenek, w których poruszały problem swoich doświadczeń z przemocą ze względu na płeć, a także negatywne zwyczaje i tradycje dotykające egipskie kobiety. Album to efekt warsztatów z twórczego pisania NAZRA, w którym osiem kobiet analizowało sposób prezentacji kobiet w piosenkach i filmie z feministycznej perspektywy.
– Podczas nagrywania naszego pierwszego albumu poczułyśmy, że chcemy kontynuować działalność w zespole. postanowiłyśmy, by jego nazwa pochodziła od tytułu albumu – mówi Esraa Saleh, współzałożycielka, autorka tekstów i piosenkarka.
– „Al-Masarwa” to sposób, w jaki mieszkańcy innych krajów arabskich określają Egipcjanki, więc pomyślałyśmy, że nazwa Bnt Al-Masarwa niesie za sobą przesłanie, że reprezentujemy wszystkie egipskie dziewczęta i kobiety, bez żadnych stereotypów czy podziałów – dodaje Saleh.
Młode kobiety chcą tworzyć muzykę w języku arabskim, w oparciu o rzeczywiste doświadczenia kobiet i dziewcząt niezależnie od pochodzenia, tożsamości i doświadczeń. Poprzez swoją muzykę próbują pomóc kobietom z różnych środowisk wyrazić kobiecość we współczesnym Egipcie. Wyjaśniają, że ich idea wykracza poza śpiew, ponieważ kobiety w całym Egipcie borykają się z różnymi formami ucisku w wyniku kultury, obyczajów, wierzeń religijnych i innych form opresji.
– W naszym społeczeństwie jest wiele środowisk kobiecych, o których nikt nie mówi, jak na przykład kobiety z Górnego Egiptu, kobiety zadłużone i rozwiedzione, dziewczęta, które są molestowane na ulicach i napotykają ograniczenia narzucone przez kulturę. Takie tematy wymagają uwagi i muszą być podkreślone – mówi Saleh.
Poprzez piosenki zamierzają ujawniać, w jaki sposób patriarchalny system kontroluje każdy najdrobniejszy element życia egipskich kobiet.
– Uważam muzykę za medium, dzięki któremu można nagłośnić sytuację i doświadczenia kobiet, a także podkreślić presję, jaka jest wywierana na mężczyznach, aby podążali za stereotypowymi wzorcami męskości. Cała działalność artystyczna w Egipcie, od kina przez literaturę po muzykę, pomaga utrwalać patriarchalną mentalność; w związku z tym bardzo potrzebujemy różnych głosów w produkcji muzycznej, reprezentujące wzorce silnych i niezależnych kobiet – mówi Samir.
Pozostałe dwie członkinie uważają, że zespół przyczynił się do ukształtowania ich feministycznej tożsamości.
– Odkąd byłam młoda, kochałam muzykę; teraz jestem zdeterminowana, aby wykorzystać ją jako narzędzie do szerzenia wiedzy na temat problemów, z którymi kobiety borykają się na co dzień. Muzyka może interpretować miłość, gniew, determinację i bierność. Zespół ten dał mi możliwość przeniesienia mojej pasji do muzyki i powiązania mnie z ludźmi takimi jak ja; ludźmi, którzy chcieliby zobaczyć problemy społeczne nie tylko dzięki teorii i książkom, ale poprzez muzykę – mówi Samir Mariam, główna kompozytorka i wokalistka zespołu.
– Zdajemy sobie sprawę, że historia zawsze jest udokumentowana przez najbardziej uprzywilejowanych i tych, którzy mają władzę. Dlatego historie kobiet zazwyczaj są pomijane lub prezentowane w sposób, który wspiera role mężczyzn. Muzyka to język, którym zdecydowałyśmy się zmienić ten status i udokumentować nasze historie z naszej perspektywy. Był to punkt wejścia do mojego zainteresowania feminizmem, że chciałbym, by był to nurt pojawiający się na każdym etapie produkcji muzycznej – mówi Marina, która jest odpowiedzialna za produkcję muzyczną.
Saleh mówi, że grupa kobiet pomogła jej zakwestionować to, czego nauczyła się i zrozumiała o sobie i swoim społeczeństwie od dzieciństwa.
– Zaczęłam identyfikować się jako feministka dopiero po założeniu zespołu. Wcześniej wiedziałem, że jestem kobietą, która nie miała pełnych praw, ale nigdy nie rozumiałam, dlaczego. Myślałam, że tak jest w mojej rodzinie, dopóki nie zrozumiałam, że dyskryminacja kobiet jest zjawiskiem ogólnoświatowym, wynikającym z głęboko zakorzenionego systemu patriarchalnego. Dla mnie feminizm jest niezwykle osobisty; to sposób na życie – mówi Saleh.
Po wydaniu pierwszego albumu grupa zdecydowała się przedstawić publiczności jako „niezależny zespół feministyczny”. Bnt Al-Masarwa nanosi ostatnie poprawki na swój drugi album, który ma zostać wydany pod koniec miesiąca. Główne motywy 10-utworowego albumu, Mazghouna (stara nazwa wioski w gubernatorstwie Minya w Górnym Egipcie), to przemoc w rodzinie, okaleczanie żeńskich narządów płciowych (FGM), a także małżeństwa dzieci i przymusowe małżeństwa.
Zespół planuje wydać utwory na licencji Creative Commons, ponieważ uważają, że częścią ich społecznej odpowiedzialności jest udostępnienie ich utworów publicznie, bezpłatnie i dostępnych do ponownego wykorzystania. To samo podejście dotyczy ich koncertów.
– Wszystkie nasze koncerty były bezpłatne. Nie chcemy, aby pieniądze stanowiły barierę dla ludzi, którzy chcą posłuchać naszej muzyki – mówi Marina.
Produkcja Mazghouna był częścią projektu „Bnt Al-Masarwa w Górnym Egipcie” finansowanego przez British Council, dotyczącym problemu przemocy ze względu na płeć. W projekcie zastosowano podejście partycypacyjne, prowadząc warsztaty z 34 kobietami z różnych regionów na temat różnych form dyskryminacji, przemocy i ucisku, z jakimi spotykają się w codziennym życiu.
– Byłyśmy bardzo świadome naszych przywilejów, jako grupy kobiet żyjących w Kairze, w porównaniu do innych kobiet żyjących poza stolicą. Należymy do klasy średniej, mamy dostęp do zasobów i usług, w tym do edukacji, ale są też inne kobiety i dziewczyny, które żyją w odmiennej rzeczywistości. Chciałyśmy, aby mogły mówić o sobie i tłumaczyły swoją rzeczywistość własnymi słowami – mówi Marina.
Młode kobiety podróżowały do Minya, Assiut i Asuanu w Górnym Egipcie, aby udokumentować kobiece historie i ich doświadczenia, ponieważ uważają, że wszystkie projekty zaniedbują ten ważny obszar w Egipcie i koncentrują się jedynie na stolicy. Historie kobiet posłużyły do opracowania na ich podstawie piosenek, podczas warsztatów z mieszkankami Minya i zostały publicznie zaśpiewane.
– W piosenkach używałyśmy slangu i wiele terminologii, aby reprezentować różne obszary kraju, od Górnego do Dolnego Egiptu, i to zbliżyło nas do ludzi – mówi Saleh.
Po warsztatach grupa młodych kobiet z Minya, zainspirowana współpracą z Bnt Al-Masrwy, napisała kilka własnych piosenek, które mają nadzieję zaśpiewać pewnego dnia.
– Wcześniej czy później zostaniemy właścicielkami firmy produkcyjnej, wtedy będziemy wspierać wszystkie młode dziewczyny, które pasjonują się muzyką. Potrzebujemy więcej kobiet, aby przekształcić przemysł muzyczny w Egipcie; Mam nadzieję, że jako zespół zapewnimy tę możliwość młodym kobietom, ponieważ mamy świadomość, że mają one mniejsze szanse w porównaniu z mężczyznami, aby wzmocnić swoje umiejętności – mówi Marina.