W kontakcie z osobą po przemocy seksualnej przestrzegaj określonych zasad

Przestrzeganie kilku zasad w rozmowie z osobą po przemocy seksualnej zapewni jej poczucie bezpieczeństwa i uchroni przed wtórną traumą.

Osoby pomagające w instytucjach, takich jak ośrodki pomocy społecznej, ośrodki interwencji kryzysowej, organizacje pozarządowe często nie posiadają specjalnie opracowanych procedur postępowania z osobą po przemocy seksualnej.

Tym bardziej takiej wiedzy brakuje osobom, które nie zajmują się profesjonalnie pomocą osobom pokrzywdzonym.

Ta lista jest tylko przykładem, zawiera najważniejsze wg nas wskazówki. Możesz też dodać własne i wypracować procedury odpowiednie dla twojej instytucji czy organizacji.

• Zapewnij komfort rozmowy, zadbaj o to, by w pokoju nie było innych osób.

• Zaniechaj jakichkolwiek komentarzy dotyczących zdarzenia, wyglądu czy zachowania, a także osądzania i oceniania sytuacji.

• Słuchaj. Uważnie, bez ocen, bez obwiniania. Nie powielaj mitów na temat przemocy seksualnej (zobacz część poradnika poświęcona mitom i ich konsekwencjom).

• Nie dawaj dobrych rad. Pytaj, czego oczekuje, potrzebuje pokrzywdzona, co chce zrobić.

• Podkreślaj w rozmowie, że stoisz po jej stronie i że winę za przemoc ZAWSZE ponosi sprawca.

• Powtarzaj, to niezwykle ważne, „To nie twoja wina, że to ci się stało, nikt nie ma prawa cię krzywdzić”.

• Nie podważaj wiarygodności pokrzywdzonej – to nie ty decydujesz, czy do gwałtu doszło.

• Bez względu na to, jak nieprawdopodobna wydaje ci się sytuacja, nie komentuj, nie oceniaj, nie podważaj wiarygodności. Twoją rolą jest wierzyć osobie pokrzywdzonej.

• Nie komentuj zachowania pokrzywdzonej w trakcie gwałtu – czy broniła się czy też nie (przeczytaj tekst Katarzyny Nowakowskiej, psycholożki „Dlaczego się nie broniły – reakcja na traumatyzujące doświadczenie, jakim jest gwałt”)

• Jeśli pokrzywdzona nie chce rozmawiać, po prostu bądź – zapewnij, że nie będziesz wchodzić w szczegóły, jeśli kobieta tego nie chce, że może powiedzieć tyle ile chce.

• Nie używaj zdrobnień (pani Kasiu, Zosiu itp.), możesz zapytać, jak pokrzywdzona osoba chciałaby, by się do niej zwracać.

• Nie zwracaj się do pokrzywdzonej w trzeciej osobie (np. „Niech podejdzie”, „Niech usiądzie”), nie przechodź na „ty”, jeśli wcześniej nie zostało to ustalone z pokrzywdzoną.

• Informuj, co będziesz robić i co, zgodnie z prawem, musisz zrobić.

• Postaraj się zachęcić osobę pokrzywdzoną do szukania pomocy, ale pozostaw jej decyzję o czasie i sposobie szukania. Ważne jest, by podejmowała decyzje samodzielnie, ponieważ to ona będzie ponosiła ich konsekwencje.

• Zapytaj, czy ma wokół siebie bliskie osoby, które mogłyby ją wesprzeć – rodzina, przyjaciele.

• Powiedz, jakiego wsparcia może się spodziewać ze strony twojej instytucji/ organizacji.

• Zachęć do skontaktowania się z instytucją czy organizacją pomocową, jeśli twoja placówka/organizacja nie jest w stanie zapewnić pomocy. Miej przygotowaną listę takich miejsc, które udzielą fachowego wsparcia – psychologicznego, prawnego itp. (Listę warszawskich placówek znajdziesz TU , możesz też skorzystać z ogólnopolskiej mapy miejsc pomocy dla kobiet doświadczających przemocy, stworzoną przez Feminotekę)

• W sposób jasny i prosty przedstaw, jakie przysługują jej prawa. Najlepiej przekazać je na piśmie. 

• Przygotuj pokrzywdzoną na możliwe reakcje otoczenia, także rodziny, w tym te negatywne.

Tekst jest z jednym z artykułów zamieszczonych w poradnik “Jak pomagać, by nie krzywdzić osób po doświadczeniu przemocy seksualnej”. Wszystkie teksty w nim zawarte znajdziesz tu KLIK

W opracowaniu zaleceń udział brały osoby uczestniczące w szkoleniach prowadzonych przez Feminotekę „Jak rozmawiać z kobietą z doświadczeniem przemocy seksualnej w tym gwałtu, by nie krzywdzić”*, przedstawicielki i przedstawiciele: służb medycznych (ratownicy, pielęgniarki, położne), organizacji pozarządowych, edukatorzy/ki seksualne, pracownicy/e ośrodków pomocy społecznej i ośrodków interwencji kryzysowej.