W przestrzeni miejskiej pojawiła się nowa odsłona kampanii reklamowej wafli „Grześki”, powstała we współpracy z agencją AżTuNagle, NAV Agency i Kolterman Media Communications. Na plakacie widzimy mężczyznę, który sięga po wafelek trzymany przez kobietę śpiącą na kanapie. Na górze widnieje napis: NIE TRACISZ ŻADNEJ OKAZJI?

– Każdy ma swoje Grzeszki – podsumowuje sytuację hasło przewodnie.

Ukazana na zdjęciu sytuacja i dobór słów budzą jednoznaczne skojarzenia z molestowaniem seksualnym śpiącej kobiety; u osób, które mają za sobą doświadczenie przemocy seksualnej – szczególnie w takich okolicznościach – może dodatkowo przywołać traumatyczne wspomnienia, wpłynąć na pogorszenie stanu psychicznego i utrudnić proces zdrowienia.

W związku z tym skierowałyśmy do firmy Colian – właściciela marki Grześki – oraz wymienionych wyżej agencji wiadomość, której treść przedstawiamy poniżej (list w PDF):

Szanowni Państwo,

jesteśmy organizacją, która od dwudziestu lat wspiera kobiety doświadczające przemocy, w szczególności przemocy seksualnej. Od dwóch dekad słuchamy historii kobiet, towarzyszymy im w sądach, organizujemy terapię traumy oraz prowadzimy działania edukacyjne i rzecznicze. Spotykamy się z dziewczętami, które dzielą się opowieściami o molestowaniu – w przestrzeni publicznej, w domach, szkołach i miejscach pracy.

Niedawno otrzymałyśmy od jednego z naszych obserwatorów zdjęcie plakatu promującego produkt Państwa marki – wafelek Grześki – opatrzonego hasłem: „Nie tracisz żadnej okazji? Każdy ma swoje Grzeszki.” W naszym odczuciu, a także w odczuciu wielu odbiorców, przekaz ten może być odczytany jako żart z gwałtu na śpiącej kobiecie. Nie jesteśmy w stanie ocenić, czy to skojarzenie było zamierzone, czy też jest to efekt nieuwagi agencji reklamowej – niemniej efekt końcowy budzi głęboki niepokój. Przekaz sugerujący, że „okazji” nie należy „tracić”, gdy kobieta śpi, utrwala szkodliwe stereotypy i bagatelizuje przemoc seksualną.

W Polsce świadomość społeczna dotycząca gwałtu i jego skutków nadal jest niewystarczająca. Przemoc seksualna bywa usprawiedliwiana, a sprawcy – zwłaszcza gdy są partnerami lub znajomymi pokrzywdzonej – często nie ponoszą konsekwencji. Z danych i naszego doświadczenia wynika, że znacząca część gwałtów ma miejsce w domach, a sprawcami są osoby bliskie. Jedną z najczęstszych form przemocy seksualnej jest wykorzystanie kobiety śpiącej lub będącej pod wpływem środków odurzających – szczególnie w relacjach, które z zewnątrz mogą uchodzić za „zaufane”.

Tego rodzaju narracje – nawet jeśli mają formę pozornie niewinnych i żartobliwych kampanii reklamowych – przyczyniają się do normalizacji przemocy seksualnej i pogłębiają społeczne przyzwolenie na jej ignorowanie. Na ekspertach od komunikacji i marketingu spoczywa szczególna odpowiedzialność – powinni przewidywać możliwe interpretacje swoich kampanii.

Zdajemy sobie sprawę, że firma Colian angażowała się wcześniej w kampanie społeczne, m.in. przeciwko hejtowi czy na rzecz ochrony zwierząt. Wierzymy, że temat bezpieczeństwa kobiet i przeciwdziałania przemocy seksualnej jest dla Państwa równie ważny.

Dlatego zwracamy się z propozycją: jesteśmy gotowe do rozmowy o działaniach naprawczych oraz edukacyjnych, w których moglibyśmy wspólnie wziąć udział. Proponujemy spotkanie, podczas którego moglibyśmy omówić możliwe formy współpracy – na przykład wspólną kampanię społeczną, działania CSR związane z przeciwdziałaniem przemocy wobec kobiet lub wsparcie naszej działalności statutowej.

Zależy nam, aby ta sytuacja stała się impulsem do realnej zmiany i budowania przestrzeni, w której bezpieczeństwo i godność kobiet będą traktowane z należytą powagą.

Z poważaniem,

Fundacja Feminoteka