O przemocy bez stereotypów – relacja z debaty w Krakowie

Wymazywanie kobiet (nie uwzględnianie perspektywy płci) w programach przeciwdziałania przemocy prowadzi do tego, że podejmowane działania pomocowe są nie skuteczne, ponieważ nie odpowiadają na konkretne potrzeby osób doświadczających przemocy – to jedna z konkluzji debaty „O przemocy bez stereotypów” w ramach projektu „Antyprzemocowa Sieć Kobiet”, która odbyła się 12 lutego 2016 roku w Krakowie.

Celem spotkania było przedstawienie wyników ogólnopolskiego monitoringu programów przeciwdziałania przemocy w rodzinie (wojewódzkich, powiatowych i gminnych) z perspektywy płci oraz omówienie ich w kontekście wypracowania rekomendacji na przyszłość.

Spotkanie rozpoczęło się przedstawieniem idei oraz działań zrealizowanych w ramach ogólnopolskiego projektu Antyprzemocowa Sieć Kobiet – ASK, potem przedstawiony został raport z badań programów przeciwdziałania przemocy przez Olgę Glińską z fundacji Machina Fotografika – Partnerkę ASK. Kolejnym punktem spotkania było przedstawienie historii i działań realizowanych od 2013 roku w Krakowie w ramach ogólnoświatowej i ogólnopolskiej akcji Nazywam się Miliard/ One Billion Rising (prelegentka Sylwia „Nikko” Biernacka” z fundacji Machina Fotografika). W panelu eksperckim wzięły udział: Anna Chęć (ekspertka ds. przeciwdziałania przemocy, Fundacja Pozytywnych Zmian), Anna Konopacka (prawniczka), Małgorzata Łojkowska (ekspertka ds. przeciwdziałania przemocy, prawniczka, fundacja Feminoteka), Sylwia „Nikko” Biernacka i Olga Glińska (współautorki monitoringu i organizatorki krakowskiej akcji Nazywam się Miliard, fundacja Machina Fotografika). Spotkanie moderowała Małgorzata Skowrońska z redakcji Gazety Wyborczej.

Podczas panelu, ekspertki rozmawiały o programach przeciwdziałania przemocy w aspekcie między innymi takich pytań jak:

1. Po co powstają programy przeciwdziałania przemocy?
2. Dlaczego w programach przeciwdziałania przemocy tak ważne jest uwzględnienie perspektywy płci?
3. Co powinny zawierać dobrze opracowane programy przeciwdziałania przemocy?
4. Dlaczego kobiety – osoby doświadczające przemocy nie zawsze zgłaszają akt przemocy na policję?

Konkluzja: Podczas debaty padły między innymi takie stwierdzenia i postulaty.

1. Wymazywanie kobiet (nie uwzględnianie perspektywy płci) w programach przeciwdziałania przemocy prowadzi do tego, że podejmowane działania pomocowe są nie skuteczne ponieważ nie odpowiadają na konkretne potrzeby osób doświadczających przemocy.
2. W programach brakuje odpowiednio przeprowadzonej diagnozy uwzględniającej obszar geograficzny oraz wyciągającej wnioski z działań prowadzonych w poprzednich latach.
3. W programach brakuje dobrze zaplanowanych działań o charakterze profilaktycznym uwzględniających różne grupy osób: kobiety, mężczyzn, chłopców, dziewczęta, osoby starsze, osoby z niepełnosprawnością w podziale na tereny wiejskie i miejskie.
4. Wskazano na konieczność podawania w programach przeciwdziałania przemocy narzędzi do ewaluacji zaplanowanych działań oraz dokładnych informacji na temat jednostek i osób odpowiedzialnych za realizację poszczególnych działań.
5. Wskazano, że ewaluacja programów oraz diagnoza obecnej sytuacji to dwa elementy, które zapewniają to, że podejmowane w przyszłości działania będą pomocne dla osób doświadczających przemocy.
6. Zwrócono uwagę, na to, że większość programów przeciwdziałania przemocy nie jest konsultowanych.
7. Kilkakrotnie przytoczone zostały statystyki mówiące o tym, że to kobiety i dziewczęta częściej doświadczają przemocy.
8. Zwrócono uwagę na brak działań skierowanych do sprawców przemocy (najczęściej mężczyz)
9. Zwrócono uwagę na nieskuteczność działań jednostek służb publicznych (policja, sąd) co zniechęca kobiety do zgłaszania przemocy na policję. Jako przykład podano m.in. wyroki w zawieszeniu dla gwałcicieli.
10. Zwrócono także uwagę na konieczność pisania programów w sposób „projektowy”, czyli z bardzo jasnym określeniem celów, zadań i kompetencji, metod monitoringu i ewaluacji, z podanymi wskaźnikami liczbowymi i danymi jakościowymi, zakresem odpowiedzialności różnych służb i osób oraz precyzyjnego budżetowania działań ze wskazaniem sposobów na pozyskanie brakujących funduszy.
11. Jedną z rekomendacji było także wdrożenie programów na krótsze okresy czasu t.j. 1-2 lata, przeprowadzanie konsultacji oraz zapraszanie do pracy nad nimi specjalistek i specjalistów z trzeciego sektora z uwzględnieniem zaniedbanej w tym obszarze grupy jaką są organizacji o charakterze kobiecym i równościowym.

W trakcie sesji pytań i odpowiedzi, która wzbudziła wiele emocji udział wzięły przedstawicielki Regionalnego Ośrodka Pomocy Społecznej, Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, psycholożki, psychoterapeutki, pracowniczki Ośrodka dla Osób dotkniętych przemocą, członkinie Partii Razem oraz przedstawicielki organizacji pozarządowych.

W ostatniej części spotkania swoje działania przedstawiły organizacje działające w obszarach przeciwdziałania przemocy i dyskryminacji ze względu na płeć: Fundacja Autonomia (Zofia Noworól), Krakowska Manifa (Weronika Śmigielska, Aleksandra Łaniewska, Agata Zaforemska), Stowarzyszenie Strefa Wenus z Milo (Aneta Bilnicka). Po tej części odbyło się spotkanie sieciujące organizacji kobiecych z Krakowa w celu wypracowania wspólnego harmonogramu działań oraz nawiązaniu współpracy.

Podczas debaty odbyło się pierwsze spotkanie sieciujące, po którym zostało zainicjowane powstanie Krakowskiej Sieci Kobiet – Grupa, aby sieciować osoby pracujące w organizacjach kobiecych i równościowych w Krakowie w celu wymiany informacji na temat swoich działań, nawiązania współpracy, planowania wspólnych akcji rzeczniczych i kampanii społecznych w obszarze przeciwdziałania przemocy wobec kobiet i dziewczyn oraz dyskryminacji ze względu na płeć.

Fot: Flickr –  Chris West

Projekt realizowany przez fundację Feminoteka z 15 organizacjami partnerskimi z całej Polski w ramach Programu „Obywatele dla Demokracji” przy wsparciu finansowym Funduszy EOG.