Założycielka Feminoteki. Prezeska zarządu fundacji. Trenerka samoobrony i asertywności dla kobiet i dziewcząt WenDo, trenerka i ekspertka antydyskryminacyjna, równościowa i antyprzemocowa. Absolwentka Studium Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Studium Poradnictwa i Interwencji Kryzysowej (ścieżka specjalizacyjna: pomoc psychologiczna dla krzywdzonych dzieci) organizowanego przez Instytut Psychologii Zdrowia. W Feminotece stara się ogarnąć wszystko co się dzieje.
Fundacja Feminoteka, od 18 lat pomagająca kobietom po doświadczeniu przemocy, zwłaszcza seksualnej, uruchamia w Warszawie pierwsze centrum kryzysowe dla kobiet po doświadczeniu gwałtu.
Chcemy, żeby kobiety z Warszawy i okolic miały miejsce, w którym dostaną pełną i kompleksową opiekę – od pomocy medycznej, poprzez zbieranie dowodów, wsparcie prawne, opiekę psychologiczną, po asystę. Chcemy, żeby ta opieka była zgodna z potrzebami i życzeniami kobiet, spełniała najnowsze standardy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), i była zapewniana przez odpowiednio przeszkolone osoby.
Dlatego zapraszamy ginekolożki do współpracy z nami!
Do obowiązków ginekolożek będzie należało objęcie naszych klientek opieką medyczną i, jeżeli będą sobie tego życzyły, zebranie ewentualnych dowodów do postępowania karnego, zgodnie z nowymi zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia.
Warunki zatrudnienia:
– godziny i dni dyżurów zostaną ustalone indywidualnie,
– wynagrodzenie: 100 złotych brutto za godzinę gotowości podczas dyżuru lub 200 złotych brutto za godzinę pracy. Forma współpracy do uzgodnienia, możliwa jest umowa o pracę, umowa-zlecenie, b2b,
– zapewniamy szkolenie w zakresie najnowszych standardów WHO dotyczących postępowania z osobami pokrzywdzonymi przemocą seksualną,
– praca stacjonarna w Warszawie.
Jeżeli chcesz dołączyć do naszego zespołu, zapraszamy do wypełnienia naszej ankiety KLIK
Ujawnianie przemocowców, syngalizowanie nadużyć może przynieść wielkie zmiany (jak na przykład w akcji #MeToo), ale może także zaszkodzić samym ujawniającym. W Polsce zdarzały się już przypadki oskarżeń o zniesławienie, po ujawnieniu nazwisk przemocowców. Niestety, część została przez nich wygrana, a sprawy o przemoc zostały umorzone.
Skazanie znanych przemocowców w Stanach Zjednoczonych (celowo nie wymieniamy ich nazwisk; lepiej, by świat o nich zapomniał), nastąpiło dopiero wtedy, gdy zostały zebrane LICZNE dowody, a pokrzywdzone ujawniły przemoc i inne nadużycia przed sądem. Przygotowanie do rozpraw trwało kilka lat, były zbierane dowody, szukano kolejnych pokrzywdzonych i przekonywano je do złożenia zeznań, a także świadków/ świadkiń gotowych zeznawać przed sądem. Dopiero wtedy sprawy zostały ujawniane publicznie. Dlaczego? Właśnie po to, by sprawy wygrać, a także po to, by jak najlepiej chronić osoby pokrzywdzone.
Pomimo wielu badań nad przyczynami nieujawniania lub opóźniania ujawnienia przemocy przez osoby pokrzywdzone, wciąż bardzo mało uwagi poświęcono temu, jak sprawcy mogą aktywnie zniechęcać swoje ofiary do ujawniania przemocy.
Kiedy osoba skrzywdzona znajduje odwagę, by stanąć w swojej obronie, szukać pomocy, zgłosić przemoc, liczy, że dostanie wsparcie, a sprawca zostanie ukarany. Ale sprawcy bardzo szybko zabierają głos i stosują określoną strategię, aby uciszyć ofiarę i uniknąć odpowiedzialności: zaprzeczają lub minimalizują nadużycie, atakują wiarygodność ofiary i przyjmują rolę ofiary (tj. „grają ofiarę”). Elementy tej strategii są ujęte w akronimie DARVO: Zaprzeczaj, Atakuj, Odwróć (rolę) ofiary i sprawcy.
Jest on nie tylko powszechny, ale jest wręcz nieuniknioną reakcją wielu osób, które zostały oskarżone o przemoc. Jego celem jest uciszenie osoby oskarżającej/ujawniającej i obwinianie pokrzywdzonych.
DARVO – mechanizm reakcji osób oskarżonych o przemoc
DARVO to akronim oznaczający Zaprzeczanie (Deny), Atak (Attack), Odwrócenie (Reverse), Pokrzywdzony (Victim) i Sprawca (Offender). Jest to mechanizm obronny stosowany przez manipulatorów w celu uniknięcia odpowiedzialności za nadużycia, które popełniają. Jest to taktyka przerzucania winy wykorzystywana do gaslightingu w kontekście nadużyć emocjonalnych.
Po raz pierwszy termin ten został użyty w 1997 roku przez Jennifer J. Freyd, Ph.D., profesorkę psychologii na Uniwersytecie w Oregonie i założycielkę Center for Institutional Courage.
DARVO odnosi się do reakcji sprawców wykroczeń, w szczególności przestępców seksualnych, w odpowiedzi na pociągnięcie ich do odpowiedzialności za ich zachowanie.
Według dr Freyd „sprawca lub przestępca może zaprzeczać zachowaniu, atakować osobę, która się z nim konfrontuje i odwracać role pokrzywdzonego i sprawcy w taki sposób, że sprawca przyjmuje rolę ofiary, a prawdziwą ofiarę – lub osobę sygnalizującą – zmienia w domniemanego przestępcę” i obwinia ją fałszywe oskarżenia, podważa jej wiarygodność.
ZAPRZECZANIE jest stosowane przez sprawcę i osoby z jego grupy. Zwykle brzmi ono tak:
Nic nie zrobiłem, ale jeśli zrobiłem, to nie było tak źle.
To się nigdy nie zdarzyło, ale jeśli się zdarzyło, to nie było takie złe.
Sprawca zaprzecza, że cokolwiek się stało, lub, jeśli jest wystarczająco dużo dowodów, zaprzecza samej naturze przestępstwa. Wykorzystuje swoje umiejętności, kontakty, charyzmę , aby oczernić osobę, którą skrzywdził.
ATAK
Sprawcy zaczynają oczerniać osobę ujawniającą lub każdego, kto stanie w jej obronie. Namawiają innych ludzi do krytykowania pokrzywdzonej; wynajmują drogich prawników, aby sprawdzili ich przeszłość i wyciągnęli na światło dzienne kompromitujące sytuacje, podważające wiarygodność osoby pokrzywdzonej.
ODWRÓCENIE (RÓL) POKRZYWDZONEJ I SPRAWCY
Badania pokazały, że mężczyźni skazani za przemoc wobec partnerki często obwiniali swoje ofiary za napaść i przedstawiali siebie jako ofiary. Do jednych z najczęstszych stwierdzeń sprawców przemocy należało „Jestem tu z powodu kłamstw i wymysłów partnerki” oraz „Agresywny charakter, brak kontroli, nerwowość lub problemy psychologiczne mojej partnerki są powodem, dla którego znalazłem się w tej sytuacji.”
Sprawcy przemocy często także twierdzą, że bronili się przed agresją partnerki, że działali w samoobronie .
W przypadku oskarżeń o przemoc seksualną, sprawcy twierdzą, że osoby pokrzywdzone „kusiły” i uwiodły ich. Minimalizują krzywdę swoich ataków, twierdząc, że ich ofiary zrelaksowały się i czerpały przyjemność. Można się spodziewać podważania wiarygodności osoby pokrzywdzonej twierdzeniami, ze np. ofiary były znanymi prostytutkami, dziwkami, miały dzieci poza związkiem małżeńskim, miały wielu partnerów lub w inny sposób podważać ich reputację.
Aby DARVO mogło wystąpić, musi istnieć nierównowaga sił.
DARVO jest najbardziej skuteczne, gdy sprawca ma większy kapitał społeczny niż osoba pokrzywdzona.
Jeśli sprawca należy do grupy dominującej, osoba pokrzywdzona ma mniejsze szanse na to, by uwierzono w jej słowa.
Osoby, przeciw którym wymierzone jest DARVO, to:
Pokrzywdzone, które konfrontują się ze swoim oprawcą.
Osoby zgłaszające nieprawidłowości, naruszenia.
Osoby lub grupy narażone społecznie, np. kobiety częściej niż mężczyźni są celem DARVO.
Taktyka DARVO służy wielu celom:
jest zasłoną dymną używaną przez narcyzów, psychopatów lub innych manipulatorów, aby ukryć prawdę o ich zachowaniu,
umożliwia oskarżonemu kontrolowanie tego, jak inni postrzegają cel ataku i konflikt,
często powoduje, że osoba będąca celem ataku jest zdezorientowana i milczy,
w ten sposób sprawca jest w stanie stworzyć historię kozła ofiarnego, która jest używana do podtrzymywania uprzedzeń w stosunku do celu i zyskiwania poparcia osób postronnych dla swojej sprawy.
„Dzieje się tak na przykład wtedy, gdy rzeczywiście winny sprawca przyjmuje rolę 'fałszywie oskarżonego’ i atakuje wiarygodność oskarżyciela oraz obwinia go o bycie sprawcą fałszywego oskarżenia” – wyjaśnia dr Freyd.
Pokrzywdzona (osoba ujawniająca) będzie poddana kampanii obwiniania ofiar przez grupę.
Po tym jak sprawca z powodzeniem uzyska wsparcie osób postronnych i sprawi, że postrzegają oni pokrzywdzoną osobę jako sprawcę, grupa wspólnie poddaje ją bezlitosnemu procesowi oskarżeń.
Co można zatem zrobić, by ujawnić przemocowca w bezpieczny dla siebie sposób?
Zanim ujawnisz przemocowca, przygotuj się do tego.
Zbierz dowody, poszukaj świadków i innych pokrzywdzonych.
Zapewnij sobie pomoc prawną.
Poznaj mechanizm DARVO, bądź na niego przygotowana. Oskarżeni nie mają nic do stracenia, będą chwytać się wszelkich sposobów, by się oczyścić i przerzucić winę na osobę oskarżającą.
Otocz się osobami, którym ufasz i co do których jesteś pewna, że otrzymasz od nich wsparcie.
Dobrze skorzystać ze wsparcia profesjonalistek/ów – psycholożek, terapeutek.
Publiczne ujawnienie przemocowca, skonsultuj z prawniczką, by nie zaszkodzić sobie i nie zostać oskarżoną o zniesławienie.
Ujawnienie przemocowców może przynieść spektakularne efekty (patrz #MeToo w USA). Aby to osiągnąć musi być dobrze przygotowane. I przede wszystkim nie może szkodzić sygnalistkom i osobom pokrzywdzonym.
Źródła:
Perpetrator Responses to Victim Confrontation: DARVO and Victim Self-Blame, Journal of Aggression, Maltreatment & Trauma,2017.
Lila, M., Herrero, J., & Gracia, E. (2008). Evaluating attribution of responsibility and minimization by male batterers: Implications for batterer programs. The Open Criminology Journal.
Cameron, C. (1994). Women survivors confronting their abusers: Issues, decisions, and outcomes. Journal of Child Sexual Abuse
Choć jesteśmy tam od dobrych kilku miesięcy, to dopiero teraz była okazja, by zainaugurować działanie naszego Centrum 11.11. Świętowałyśmy równocześnie 17. urodziny Feminoteki, które obchodziłyśmy 10.10, ale nie było czasu, by wyprawić imprezę.
Wcześniej w Centrum trwały remonty. Potem przeciągające się remonty. W międzyczasie mnóstwo nowych działań i wyzwań, by móc wesprzeć uchodźczynie, które doświadczyły przemocy.
Prowadzimy dla nich telefon pomocowy w j. ukraińskim i rosyjskim, pomoc psychologiczną, terapeutyczną, prawną. Uchodźczyniom udzielamy wsparcia socjalnego, finansowego, zapewniamy bezpieczne miejsca, by mogły stanąć na nogi, wrócić do równowagi. Każda uchodźczyni pod naszą opieką ma także wsparcie ze strony asystentek międzykulturowych., które pomagają im w bieżących sprawach – załatwieniu formalności pobytowych, znalezieniu żłobka, przedszkola, szkoły dla dzieci, pomoc w dostęp do lekarzy i wiele innych niezbędnych spraw.
A Centrum 11.11 to miejsce, gdzie mamy przestrzeń, by się spotykać, prowadzić warsztaty (już się odbywają warsztaty WenDo – samoobrona i asertywność), joga, arteterapia. Planowane są kursy j. polskiego. To przyjazna przestrzeń, w której są też pokoje porad, kuchnia do dyspozycji gościń i mnóstwo dobrej energii.
Zespół Feminoteki (wciąż rosnący, choć znów w niepełnym składzie, bo trudno nam znaleźć wspólny termin i nasze gościnie)
W Centrum 11.11 jest także nasza pracownia kosmetyczna, gdzie przygotowujemy kosmetyki Samego Dobra – naszej marki kosmetycznej.
Fundacja Feminoteka we współpracy z organizacjami partnerskimi rusza w świat, by pokazać, jak ważny jest głos osób, które doświadczyły przemocy.
Celem jest zachęcenie Ukrainek do korzystania z numeru zaufania 888 88 79 88 , który jest dla nich dostępny codziennie w godzinach 14.00 – 17.00
Eksponatem naszej wystawy jest telefon zaufania fundacji Feminoteka, przeznaczony dla Ukrainek, które doświadczyły przemocy.
Będzie też można zobaczyć zdjęcia Yulki Krivich oraz – dzięki tekstom Sylwi Chutnik, Agaty Napiórskiej oraz Agnieszki Szpili, opracowanym na podstawie prawdziwych historii kobiet, które zgłaszają się do fundacji – dowiedzieć się, na czym polega pomoc Feminoteki. Eksponat specjalnie zaprojektowany przez Pana Generatora ma zachęcić Ukrainki do skorzystania z pomocy fundacji.
💛💙888 88 79 88 💛💙 Podnieś słuchawkę i posłuchaj prawdziwych historii kobiet, którym pomogła Feminoteka, opisanych przez Sylwię Chutnik, Agatę Napiórską i Agnieszkę Szpilę, przeczytanych przez Jaśminę Polak, Olenę Turbal, Lubawę Griesznową, Katerynę Motrycz, Olenę Borozenets oraz Marię Pastuszok.
Będzie też można zobaczyć zdjęcia Yulki Krivich
MIEJSCOWOŚCI, KTÓRE ODWIEDZA NASZA WYSTAWA:
SŁUPSK: 2-7.12.2022
SCOPiES – Słupskie Centrum Organizacji Pozarządowych i Ekonomii Społecznej ul. Niedziałkowskiego 6, 76-200 Słupsk godz otwarcia – 7.30-18.00 od poniedziałku do piątku
Współorganizatorki: Kobiecy Słupsk
Partnerzy: Rada Kobiet, Miasto Słupsk, Soroptymistki Słupsk, Centrum Inicjatyw Obywatelskich, Stowarzyszenie im. Krzysztofa Komedy
SZCZECINEK: 24-28.11.2022 wystawa już się odbyła
Foyer kina „Wolność” ul. Kard. S. Wyszyńskiego 65 w godzinach: 16.30 – 21.00
Lubuskie Stowarzyszenie na rzecz Kobiet BABA ul. Stary Rynek 17 w godzinach: 9.00-16.00
Organizatorka: Lubuskie Stowarzyszenie na rzecz Kobiet BABA
„W tym miejscu odbywa się właśnie spotkanie. Spotkanie, które nawołuje do wyjścia z cienia i lęku oraz stanowi przestrzeń do wypowiedzenia tego, co dzieje się w życiu wielu kobiet, a o czym nie mamy przyzwolenia mówić.
Gdy usłyszałam, że to spotkanie skierowane jest do Ukrainek, które uciekły w związku z trwającą wojną, założyłam że będziemy dotykać kwestii militarnego gwałtu jednego państwa na drugim. Po przeczytaniu historii kobiet okazuje się, że ta wojna odbywa się już w domu, a agresja rosyjska stała się w wielu przypadkach impulsem do tego, aby uciec od rodzinnego ogniska – źródła przemocy, poniżenia i cierpienia. To, co wypływa z tych ran, jest tym, co dzieje się wszędzie, bez względu na geograficzną lokalizację, system polityczny czy klasę społeczną.
Jednak tutaj podczas naszego spotkania nie będę pisać o kulturze gwałtu, ale o tym, że są instytucje, które pomagają i są miejsca pomocy, które istnieją po to, aby systemowo oraz długoterminowo wspierać i słuchać.
Ta wystawa i numer telefonu jest o mówieniu oraz byciu słyszaną. O tym, że trzeba mówić w rzeczywistości, w której wciąż trwa walka o to, komu zostanie przydzielone prawo do mówienia i komu da się wiarę. Milczenie i poczucie winy są największymi wrogami, którym jednak nie można się poddać. Nasze słowa są najlepszą bronią i jednocześnie opatrunkiem.
Jesteśmy w bezpiecznej przestrzeni. Jesteśmy po to, aby pozwolić mówić i aby usłyszeć.„
Tak o wystawie napisała Agnieszka Mazur, artystka, badaczka materiałów i designu, obecnie mieszkająca pomiędzy Holandią a Polską.
Serdecznie zapraszamy!
Pomysł na realizację kampanii informacyjnej w formie wystawy telefonu pomocowego zawdzięczamy Agencji Feeders.
Wystawa ruszyła w tournée po Polsce dzięki wsparciu finansowemu:
Фонд Фемінотека вирушає в світ, щоб показати, наскільки важливим є голос осіб, які зазнали насилля та яку допомогу жінки, що зазнають насилля, можуть отримати.
Експонатом нашої виставки є телефон довіри фонду Фемінотека, призначений для Українок, які зазнали насилля. Також, можна буде побачити фотографії Юлії Кривич та – завдяки текстам Сильвії Хутнік, Агати Напьорської та Агнешки Шпілі, розробленим на основі реальних жінок, які звертаються до фонду – дізнайтися, в чому полягає допомога Фемінотеки. Експозиція, спеціально розроблена паном Генератором, має заохотити українських жінок до користування допомогою фонду.
Здійми слухавку, послухай реальні історії описані Сильвією Хутнік, Агатою Напюрською та Агнєшкою Шпілею і прочитані Яшміною Поляк, Оленою Турбал, Любавою Грєшновою, Катериною Мотрич, Оленою Борозенець та Марією Пастушок.
Виставку створили: Юлія Кривич, пан Генератор, Сільвія Чутнік, Агнешка Шпіла, Агата Напьорська, Ілона Маруга, Яшміна Полак, Олена Турбал, Любава Грішнова, Катерина Мотрич, Марія Пастушок, Олена Борозенець.
„Syrena wśród fal” to utwór napisany przez Natalię Przybysz i Skubasa specjalnie dla fundacji Feminoteka w ramach kampanii dotyczącej Konwencji stambulskiej. Premierę ma właśnie dziś, bo 11 maja to rocznica otwarcia Konwencji stambulskiej do podpisu. Polska podpisała ją w 2012 roku, a ratyfikowała w 2015.
możesz złożyć podpis pod petycją, w której domagamy się wdrożenia wszystkich zapisów chroniących przed przemocą
LINK DO PIOSENKI NA SPOTIFY KLIK I na YOUTUBIE KLIK
A 11 maja (środa), o godzinie 18:00 na Instagramie Feminoteki zapraszamy na rozmowę z Natalią Przybysz i Skubasem!!!
Autorka grafiki: Evelina Kravchenko
W naszej piosence żaden książę nie pocałuje cię dopóki nie chcesz.
Skubas i Natalia Przybysz, „Syrena wśród fal”, premiera 11 maja 2022
Przemoc ze względu na płeć nie istnieje.
To oczywiście nieprawda. Ale jak inaczej wytłumaczyć fakt, że mimo zastraszających statystyk (1 na 3 kobiety w Polsce doświadczyło próby gwałtu, a 1 na 5 została zgwałcona) zmiana wciąż nie zachodzi? Dlaczego mimo że znamy jej mechanizmy na wylot, wciąż nie możemy się od niej uwolnić? Dlaczego nie oburzają nas kolejne morderstwa w wyniku przemocy w rodzinie (przez media wciąż nazywane śmiercią w wyniku „awantury domowej”), kolejne gwałty, kolejne przykłady molestowania w szkołach czy miejscach pracy?
Jedna z odpowiedzi brzmi: dlatego, że jesteśmy do niej przyzwyczajeni. Jest dla nas przeźroczysta, bo jej przejawy są z nami od najmłodszych lat. Są w sposobie wychowania, są w książkach, są w filmach, w piosenkach. Są nawet w bajkach.
Natalia Przybysz:W dzieciństwie bałam się większości bajek. Kobiety są w nich bierne, brane za żonę, odbijane. Poza tym, uroda stanowi ich podstawowy atut. Co innego jak tego słucha chłopiec i mówi potem, że zabija smoki, a co innego jak dziewczynka, która albo jest ratowana albo porywana albo zapada w sen i jest ratowana przez księcia poprzez pocałunek.
Skubas:Nigdy nie myślałem o tym, że w pocałunku księcia w bajcie o śpiącej królewnie jest coś nie tak, ale zaciekawiło mnie to spojrzenie.
Natalia Przybysz:Śpiewanie nagłaśnia i dodaje mocy temu, o czym śpiewam. Dlatego chciałam wzmocnić wizję świata równościowego, włączającego, świata w dialogu. Lektury takie jak „Kopciuszek i szklany sufit”, czy „Biegnąca z wilkami” pokazują, że możemy budować świat, w którym działamy po partnersku, bliżej siebie. I dlatego w naszej piosence żaden książę nie pocałuje cię dopóki nie chcesz.
W sprawie wywiadów z artystami prosimy o kontakt z menadżerkami:
Mapa zaczęłyśmy tworzyć w dobie pandemii. Była tworzona przez fundację Feminoteka, członkinie Antyprzemocowej Sieci Kobiet i liczne wolontariuszki. Staramy się ją aktualizować.
Na mapie uwzględniłyśmy zarówno organizacje pozarządowe jak i instytucje samorządowe, takie jak ośrodki pomocy społecznej, powiatowe centra pomocy rodzinie, ośrodki interwencji kryzysowej.
LEGENDA
organizacje pozarządowe – kolor fioletowy
ośrodki interwencji kryzysowej – kolor czerwony
ośrodki pomocy społecznej, powiatowe centra pomocy rodzinie i inne instytucje samorządowe – kolor zielony
Fundacja Feminoteka wraz z podpisanymi pod listem organizacjami apeluje, aby państwo polskie w trybie pilnym wstawiło się za ofiarami gwałtów, w tym gwałtów wojennych, i przyjęło jak najszybciej poprawkę zgłoszoną przez KP Lewica, której celem jest przyśpieszenie procedury umożliwiającej aborcję w przypadku, gdy ciąża jest efektem gwałtu.
Zgodnie z obowiązującym prawem prokurator w Polsce nie ma określonego czasu na wydanie decyzji administracyjnej zezwalającej na przerwanie ciąży pochodzącej z gwałtu. Poprawka KP Lewicy zobowiązuje go do wydania decyzji nie później niż 7 dni od dnia złożenia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa.
Naszym obowiązkiem jest zaoferowanie wsparcia i wszelkiej możliwej opieki uchodźczyniom, które znalazły schronienie w Polsce. Poprawka urealni dostęp do aborcji osób w niechcianych ciążach, będących efektem gwałtu wojennego. Nie pozwólmy na wtórną wiktymizację kobiet z doświadczeniem gwałtu, którą może wywołać obowiązująca w Polsce procedura zgłaszania gwałtu oraz odmowa aborcji.
Apel podpisały:
Fundacja Feminoteka
Fundacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny FEDERA
Centrum Praw Kobiet
Stowarzyszenie Era Kobiet w Koszalinie
Fundacja Era Dialogu w Koszalinie
Stowarzyszenie Klucz – Stop Społecznym Wykluczeniom w Katowicach
Lubuskie Stowarzyszenie na Rzecz Kobiet BABA, Zielona Góra
Nic o nas bez nas. Ruch kobiecy Gliwice i Pyskowice
Stowarzyszenie Kobieta na PLUS – Ruciane-Nida
Fundacja Camera Femina
One Billion Rising Głogów
Manifest Wolnej Polki
Strajk Kobiet Berlin- #FeminiBerlinPolska
Berliński Kongres Kobiet
BABA Lubuskie Stowarzyszenie na rzecz Kobiet
Elles Sans Frontières, Bruksela, Belgia
Wielkopolski Kongres Kobiet
Stowarzyszenie Koniński Kongres Kobiet
ADDP (Association Défense de la Démocratie en Pologne )
Fundacja Droga Kobiet
Grupa One Billion Rising Koło
Fundacja na rzecz Równości i Emancypacji STER
Stowarzyszenie KOBIECY SŁUPSK
One Billion Rising Szczecinek
Grupa nieformalna Cztery Żywioły OBR Złotów
Wiosna Kobiet okręg 38
One Billion Rising Złotów
Grupa Nieformalna One Billion Rising Płock
Ratujmy Kobiety Tarnów
OBR Bielsko-Biała
Grupa Nazywam się Miliard Kraków
Dziewuchy Berlin
Polonijna Rada Kobiet+
Regionalny Kongres Kobiet w Szczecinie
Stowarzyszenie TAK Trójmiejska Akcja Kobieca
Democracy is OK – DOK
Stowarzyszenie Dolnośląski Kongres Kobiet
Polskie Towarzystwo Genderowe
Grupa Ponton
Stowarzyszenie na Rzecz Leczenia NIepłodności i Wspierania Adopcji “Nasz Bocian”
Feminoteka wraz z Ukraińskim Domem Otwartym fundacji Nasz Wybór przygotowała ulotkę dla osób uciekających z Ukrainy oraz dla osób z Polski oferujących transport. Wspólnie zadbajmy o bezpieczeństwo uciekających osób!
Feminoteka wraz z ponad czterdziestoma sygnatariuszk_ami, wystosowała apel o zapewnienie osobom uchodźczym bezpieczeństwa. Apel został wysłany do Policji, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz prezydentów Przemyśla, Zamościa, Białegostoku i Rzeszowa.
W związku z licznymi doniesieniami dotyczącymi przestępstw, których ofiarami mają padać osoby uciekające przed wojną w Ukrainie, zwracamy się do służb działających na granicy i w punktach recepcyjnych o wprowadzenie jednolitych procedur, które pozwolą skutecznie chronić te osoby, a także o zapewnienie społeczeństwu dostępu do prawdziwych i sprawdzonych informacji.
Uważamy za niedopuszczalne, że osoby uciekające przed wojną, w obcym kraju, zdezorientowane, a często straumatyzowane, nie mają pełniej i oficjalnej informacji w swoim języku, jak uzyskać pomoc i transport w sposób dla nich bezpieczny.
To nie osoby uciekające przed wojną powinny strzec się i zabezpieczać. Zapewnienie im bezpiecznej podróży i przebywania w Polsce jest obowiązkiem polskich służb.
Dlatego postulujemy, by:
– Uregulować wsparcie transportowe zapewniane przez kierowców-wolontariuszy. Wiemy, że wielu funkcjonariuszy już rejestruje dane kierowców. Apelujemy o uczynienie tego elementem obowiązującej procedury i zapewnienie temu rozwiązaniu logistycznego wsparcia. Należy ustanowić prowadzone przez służby porządkowe, dostępne i oznakowane punkty, do których będą kierowani zarówno wszyscy transportowi wolontariusze, jak osoby potrzebujące transportu, i gdzie będzie można zarejestrować przejazdy.
– Ustanowić miejsca, zarówno fizycznie, jak wirtualnie, w których osoby pokrzywdzone przestępstwami podczas podróży będą mogły zgłaszać nadużycia i przestępstwa. Miejsca te muszą być dostępne, a osoby w nich pracujące muszą być odpowiednio przeszkolone i władać językiem ukraińskim.
– Apelujemy o utworzenie telefonu alarmowego w języku ukraińskim.
Ponieważ numer alarmowy 112 dostępny jest bezpłatnie, mógłby pełnić funkcję punktu pierwszego kontaktu. Jego operatorki i operatorzy mogliby przekierowywać sprawy zgłaszane przez osoby uciekające przed wojną do właściwych konsultantek i konsultantów, władających językami osób migrujących (nie tylko językiem ukraińskim, ale też angielskim, francuskim, arabskim, portugalskim itd.). Zgłoszenia muszą być traktowane priorytetowo, a sprawcy przestępstw ścigani z całą surowością.
– Osoby podróżujące muszą być szeroko informowane o powyższych procedurach i miejscach, w sposób, który będzie dla nich dostępny i zrozumiały.
– Policja powinna na bieżąco udzielać oficjalnych, pełnych i aktualnych informacji na temat przestępczości skierowanej przeciwko osobom uciekającym przed wojną, tak żeby zapobiec dezinformacji i zastraszaniu osób migrujących.Fundacja Feminoteka i inne organizacje dysponują gotowymi materiałami, które można udostępnić w punktach recepcyjnych i w innych miejscach.
Apel podpisały:
Fundacja Feminoteka
Stowarzyszenie Homo Faber
Democracy is OK DOK
Stowarzyszenie Kobieta na PLUS
Fundacja Instytut Spraw Społecznych
Stowarzyszenie Klucz Stop Społecznym Wykluczeniom
Stowarzyszenie Kobiet w Świdnicy
Fundacja Spichlerz Kultury
Stowarzyszenie Dolnośląski Kongres Kobiet
Centrum Praw Kobiet
Prawnikon
Stowarzyszenie Klon/Jawor
Fundacja Droga Kobiet
Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny
Fundacja Panoptykon
Stowarzyszenie Interwencji Prawnej
Fundacja im Izabeli Jarugi-Nowackiej
KOSZALIŃSKIE Stowarzyszenie Aktywności Lokalnej Era Kobiet
Fundacja Edukacja-Równość-Aktywność-Dialog w Koszalinie
Grupa nieformalna Cztery Żywioły (OBR Złotów)
Fundacja Łódzki Szlak Kobiet
Wiosna Kobiet okręg 38 pilski.
Złotowska Rada Kobiet przy Kongresie Kobiet Północnej Wielkopolski.
Nieformalna Grupa One Billion Rising Koło
One Billion Rising Bytom
Liga Kobiet Nieobojętnych Bytom
Strajk Kobiet Bydgoszcz
Kolektyw “Bydgoszcz Jest Kobietą”
Fundacja na Rzecz Równości we Wrocławiu
Wielkopolski Kongres Kobiet
Wiosna Kobiet – Wielkopolska
One Billion Rising Wałbrzych
Dolnośląski Kongres Kobiet – grupa Wałbrzych
Lubuskie Stowarzyszenie na rzecz Kobiet BABA
OBR Jędrzejów
Instytut Spraw Publicznych
Forum Darczyńców w Polsce
Regionalny Kongres Kobiet w Szczecinie
Dziewuchy Szczecin
Fundacja Aktywni Społecznie AS
Nic o nas bez nas. Ruch Kobiecy Gliwice i Pyskowice
8 marca 2022 minie ROK odkąd Klub Lewica złożył projekt zmiany definicji gwałtu. Fundacja Feminoteka w ramach akcji Nazywam się Miliard/One Billion Rising wraz z kilkudziesięcioma grupami z całej Polski od 2019 roku domaga się tej zmiany! Ale projekt utknął w marszałkowskiej zamrażarce. Domagaj się wraz z nami wprowadzenia zmian!
Po raz trzeci w ramach tanecznej akcji Nazywam się Miliard/ One Billion Rising Poland domagamy się zmiany definicji gwałtu. Chcemy, by zawierała zapis dotyczący zgody na kontakty intymne!
8 marca 2021 roku Klub Lewicy złożył propozycję zmiany definicji gwałtu w polskim Kodeksie Karnym, by zawierała zapis dotyczący zgody na kontakty intymne. Projekt zmiany Kodeksu karnego został przygotowany przez organizacje kobiece, pod auspicjami Fundacji Feminoteka.
Inicjatorkami zmian legislacyjnych są nasze koleżanki, które biorą udział w akcji, posłanka Anita Kucharska-Dziedzic i adwokatka Danuta Wawrowska.
Wydawało się, że zmiana jest bliska. Niestety, projekt utknął w tzw. zamrażarce.
Będziemy domagać się zmian tak długo, aż polskie prawo stanie się bardziej przyjazne dla kobiet.
Dlaczego?
Bo 1 na 3 Polki doświadczyła gwałtu lub próby gwałtu, a 1 na 5 została zgwałconą*
Bo 9 na 10 Polek doświadczyło jakiejś formy przemocy seksualnej
Bo 92% Polek nie zgłosiło go policji! Ze wstydu i lęku przed tym, jak zostaną potraktowane
Bo najczęstsze wyroki za gwałt, to wyroki w zawieszeniu (między 30 a 40%). Kary między 5 a 10 lat dostaje zaledwie 13% gwałcicieli. Najczęściej skazywani są na dwa lata, z czego niemal 60% w zawieszeniu
Bo polskie sądy są statystycznie dwa razy łagodniejsze wobec gwałcicieli niż sądy w innych krajach europejskich**
Bo to cały czas kobieta musi udowadniać, że się broniła, że była „odpowiednio” ubrana, że nie była pod wpływem alkoholu, że wystarczająco głośno powiedziała „nie”
Powodów można by mnożyć.
Coraz więcej krajów zmieniło swoje prawo dotyczące przemocy seksualnej, uznając że seks bez wyraźnej zgody jest gwałtem. To bardzo ważne zmiany, które pomagają kobietom z doświadczeniem gwałtu. W Polsce cały czas to kobieta/ dziewczyna musi udowodnić, że powiedziała wystarczająco głośno i wyraźnie „nie”, aby udowodnić winę gwałciciela. A jeśli spała, albo ktoś jej wrzucił pigułkę gwałtu? Jak w takiej sytuacji mogła powiedzieć „tak” lub odmówić czy się bronić?
Wszystkie mamy prawo do kontaktów intymnych bez przemocy!
Tylko „TAK” oznacza zgodę . Seks bez zgody to gwałt.
Po roku przygotowań ruszyłyśmy z naszą marką kosmetyczną Samo Dobro. Można już kupić nasz pierwszy krem Demonellę oraz akcesoria kosmetyczne (saszetki, kosmetyczki) z organicznej bawełny uszyte dla nas przez Annę Fedi.
Kosmetyki przygotowywane są w profesjonalnym laboratorium. Są w pełni naturalne. Nie używamy parabenów, silikonów, siarczanów, SLS, SLES, formaldehydów. Posiadają wszystkie niezbędna badania i certyfikaty,
Do produkcji kosmetyków używamy tylko polskich roślin – żeby ograniczyć ślad węglowy związany z transportem. Nasza Demonella swoje demoniczne działania zawdzięcza trzem olejom: z pestek dyni, słonecznikowemu i konopnemu.
W naszym logo jest babka lekarska.
Nie bez powodu. Jest jak czujna i pomocna przyjaciółka, która nie zawodzi. W zielarstwie znana od wieków, używana do leczenia chorób wewnętrznych i zewnętrznych. Od młodych listków wczesną wiosną, po korzenie, które można zbierać do zimy. Kto nie zna zastosowania liścia babki jako plastra na rany?
Jesteśmy metaforycznymi babkami lekarskimi, które pomagają kobietom po doświadczeniu przemocy. Jak już nas rozpoznasz, to wiesz, że nie trzeba nas szukać. Tak jak babki – raz ujrzana, zawsze będzie rozpoznana. Dlatego pręży się dumnie w naszym logo.
Więcej o roślinach, z których czerpiemy dobro, przeczytasz na blogu TU.
Piszą dla nas znawczynie ziół i kosmetyków: Ewa Ambroży (Chwaściarnia), Katarzyna Enerlich (Piękno z pól i łąk), Mila Wawrzenczyk (Ukręcone), Anna Zajdel Czeremcha (Badylologia).
„Zło dobrem zwyciężaj”
„Zło dobrem zwyciężaj” to nasze hasło, bo cały zysk ze sprzedaży produktów Samego Dobra przeznaczamy na wsparcie dla kobiet doświadczających przemocy.
Przyjaciółką i partnerką naszego nowego projektu Samo Dobro jest Cafe Kulturalna. Można w niej kupić naszą Demonellę.
Po raz pierwszy w przygotowaniach do spektaklu w Polsce brały udział konsultantki scen intymnych. A konsultantki Feminoteki podczas trwania spektaklupełnią dyżur przy telefonie, by wesprzeć osoby, dla których przemocowe sceny zawarte w spektaklu mogą być trudne do uniesienia. W informacji na stronie, na pierwszym miejscu zamieszczono także ostrzeżenie: „Spektakl zawiera sceny nagości, seksu oraz przemocy seksualnej”.To historyczna chwila.
Fot. Magda Hueckel, materiały promocyjne Teatru Powszechnego
„Opowieści niemoralne” wystawiane w Teatrze Powszechnym w Warszawie reżyseruje Jakub Skrzywanek. To składający się z trzech autonomicznych części współczesny traktat stawiający pytanie o to, czy seksualność jest dzisiaj przestrzenią wolności czy zniewolenia. Drugi akt poświęcony jest sprawie o gwałt Romana Polańskiego.
W spektaklu są sceny intymne. Dlatego, by zapewnić poczucie bezpieczeństwa aktorkom i aktorom, do współpracy włączono konslultanki intymne: Agnieszkę Róż i Jewgienię Aleksandrową.
Feminotekę poproszono o matronat nad spektaklem. Wyraziłyśmy na to entuzjastyczną zgodę po obejrzeniu próby generalnej. Zaproponowałyśmy w ramach współpracy, by podczas trwania spektaklu osoby, dla których sceny przemocy seksualnej w II akcie będą trudne (np. wywołają wspomnienia o przemocy doznanej wcześniej), mogły od razu zadzwonić na nasz telefon pomocowy i dostać wsparcie. Teatr wyraził na to zgodę.
Bardzo ważne dla mnie były pierwsze tygodnie, gdy poznawaliśmy się z zespołem aktorskim i budowaliśmy zasady naszej obecności w procesie twórczym (pracujemy w tandemie z Agą Róż). Zarówno dla nich, jak i dla nas jest to pierwszy raz, i to w bardzo delikatnym obszarze, jakim jest intymność, nagość, seksualność. Bardzo zależało nam na zbudowaniu zaufania i partnerstwa, żeby nikt nie miał poczucia kontroli czy cenzury. Myślę, że jeszcze ważniejszy będzie etap, w którym nas już nie będzie, tzn. po premierze, kiedy spektakl będzie żył swoim życiem; ciekawe będzie, na ile nasze wypracowane zasady pozostaną w pracy zespołu w tym spektaklu, ale także w ich kolejnych produkcjach i zawodowych doświadczeniach.
W foyer teatru będą także ulotki Feminoteki z informacją o naszym telefonie i działaniach, a także ulotki na temat tego czym jest zgoda na kontakty intymne.
May nadzieję, że będzie to dobry przykład dla innych teatrów w Polsce i tego rodzaju konsultacje oraz zadbanie o bezpieczeństwo osób oglądających stanie się normą.
Premiera spektaklu odbyła się 25 września. Kolejne przedstawienia: 26, 28 i 29.09 oraz 14-17.10
Jeśli doświadczyłaś gwałtu, potrzebujesz wsparcia, rozmowy, spotkania – zapraszamy do grupy wsparcia prowadzonej online przez terapeutkę z Feminoteki Katarzynę Czajkowską-Łukasiewicz.Zgłoszenia do 15.10.21.
Formuła grup online, wymuszona sytuacją epidemiczną, doskonale sprawdziła się w poprzedniej edycji. Pozwala również na uczestniczenie w spotkaniach kobietom z całej Polski, a na tym nam bardzo zależy.
Grupa dla kobiet po doświadczeniu gwałtu ruszy w listopadzie. Spotkania odbywać się będą raz w tygodniu, odbędzie się 10 spotkań. Grupy będą małe.
Zapisy przyjmujemy do 15.10.21, zgłoszenie prosimy wysłać na adres Monika Milewska [email protected].
Po zgłoszeniu, terapeutka prowadząca grupę umówi się z Tobą na rozmowę online, aby omówić szczegóły.
O prowadzącej grupę:
Katarzyna Czajkowska-Łukasiewicz
Psycholożka, psychoterapeutka. Absolwentka Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego. Ukończyła Intensywny Kurs Psychologii Procesu oraz odbyła szkolenia z zakresu psychoterapii oraz interwencji kryzysowej. Doświadczenie zawodowe zdobywała w Mazowieckim Centrum Neuropsychiatrii Zagórze, Oddziale Dziennym Szpitala Wolskiego, Oddziale Psychiatrii, Stresu Bojowego i Psychotraumatologii Wojskowego Instytutu Medycznego, Akademickim Ośrodku Psychoterapii, fundacjach i prywatnych poradniach psychologicznych.
Prowadzenie grupy mogłyśmy sfinansować dzięki wpłatom wielu wspaniałych osób.
Bardzo dziękujemy!
Zaledwie 6% kobiet, które doświadczyło gwałtu, zgłasza ten fakt na policję. Obwinianie ofiar i podważanie ich prawdomówności to jedne z większych przeszkód, jakie stoją na drodze do zgłoszenia przestępstwa seksualnego.
94% osób, które doświadczyły gwałtu nie zgłasza tego na policję. Boją się powtórnej wiktymizacji, odwetu, dodatkowego obciążenia psychicznego. A potem słyszą: gdybyś naprawdę została zgwałcona, to poszłabyś na policję.
70% spraw o gwałt jest umarzanych. To powód, dla którego wiele pokrzywdzonych żałuje, że zgłosiło sprawę, bo ciągnęła się latami i skończyła się wyrokiem w zawieszeniu albo umorzeniem.
Na stronie: https://bronimykonwencji.pl/dlaczego/ możesz całkowicie anonimowo wysłać swoją odpowiedź na pytanie: Dlaczego nie zgłosiłam? Albo: Dlaczego żałuję, że zgłosiłam?
I domagaj się wraz z nami specjalistycznych szkoleń na temat mitów i stereotypów przyczyniających się do wtórnej wiktymizacji kobiet po gwałcie dla: biegłych sądowych, sędzi i sędziów, policji.
pozwala na podtrzymywanie przekonania, że to ofiara była winna i służy usprawiedliwianiu gwałcicieli,
wpływa na sposób, w jaki policja, przedstawiciele wymiaru sprawiedliwości, traktują kobiety, które zgłaszają ten fakt,
wpływa na wysokość orzekanych kar za gwałt,
wpływa na ocenę biegłych sądowych, co ma konsekwencje w wysokości zasądzonych wyroków.
TREŚĆ PETYCJI
Gwałt jest jednym z najpoważniejszych przestępstw. Jednak badania pokazują, że obwinianie ofiar gwałtu jest zjawiskiem powszechnym (1).
Przykładem jest chociażby niedawna wypowiedź Jerzego Pobochy, psychiatry, biegłego sądowego, eksperta z Polskiego Towarzystwa Psychiatrii Sądowej. Skomentował on gwałt i zabójstwo 24 letniej dziewczyny następująco:
(…) Dobrze by było, żeby (…) porozmawiać na temat bezpiecznych zachowań. Co należy robić, jak należy robić, jak szczególnie powinny zachowywać się kobiety, ażeby do takiej sytuacji nie doszło. Trzeba pamiętać, że tego typu sprawcy, jeżeli znajdą się w sytuacji, którą kryminolodzy nazywają sytuacją pokusy, to występuje również na przykład u złodziei. Jest powiedzenie: Okazja czyni złodzieja. To w tym przypadku: Okazja czyni gwałciciela.”
Mówienie, że jakieś specjalne zachowanie uchroni kobiety przed gwałtem jest powielaniem mitów na temat tego zjawiska. Badania pokazują, że ani strój ani zachowanie nie mają znaczenia. Najwięcej przypadków przemocy seksualnej to gwałty, których dokonują osoby znane ofierze: ponad 80 proc.
Akceptacja i powielanie mitów na temat gwałtu:
– pozwala na podtrzymywanie przekonania, że to ofiara była winna i służą usprawiedliwianiu gwałcicieli (2),
– wpływa na sposób, w jaki policja traktuje kobiety, które zgłaszają to przestępstwo,
– wpływa na wysokość orzekanych kar za gwałt (3),
– wpływa na ocenę biegłych sądowych, co ma konsekwencje w wysokości zasądzonych wyroków.
Kobiety, które doświadczyły gwałtu wymagają dodatkowej ochrony i specjalnego traktowania. Ofiary przestępstw takich jak np. pobicie, kradzież, nie są narażone na pytania dotyczące ubioru, wyglądu czy zachowania. Nie podważa się ich wiarygodności, nie sprawdza ich reputacji. W przypadku kobiet z doświadczeniem gwałtu tak właśnie się dzieje. Obwinianie kobiet po gwałcie jest zjawiskiem ściśle powiązanym z akceptacją mitów i stereotypów na temat gwałtów.
Obwinianie pokrzywdzonych może powiększać poczucie bezsilności i wstydu kobiety, wywoływać poczucie winy i obniżać jej samoocenę i pogłębiać, utrzymywać lub wręcz przyczynić się do wystąpienia zespołu stresu pourazowego (PTSD) (4), przyczynia się także do niskiej zgłaszalności tego przestępstwa.
Powielanie mitów na temat gwałtów wśród przedstawicieli sprawiedliwości to jedna z przyczyn, dla których 70 proc. spraw dotyczących gwałtu jest umarzanych. Większość ofiar w ogóle nie zgłasza zdarzenia na policję (90 proc). Najczęstszym tego powodem jest poczucie winy, wstyd oraz brak wiary, że policja i prokuratura im pomoże. Niewielu sprawców zostaje skazanych na karę więzienia – większość z nich unika jakiejkolwiek odpowiedzialności.
Pokrzywdzone pytane są o kolor i rodzaj bielizny, którą miały na sobie w trakcie zdarzenia albo dlaczego wracały nocą same do domu.
Wymiar sprawiedliwości i wszelkie instytucje państwowe powinny wspierać i chronić osoby pokrzywdzone jakąkolwiek formą przestępstwa. W przypadku przestępstwa zgwałcenia i innych form przemocy seksualnej ochrona ta powinna być szczególna, ponieważ pokrzywdzone są grupą wyjątkowo narażoną na wtórne zranienie.
Edukacji, mającej na celu przeciwdziałanie powielaniu stereotypom na temat przemocy seksualnej wymaga także Konwencja Stambulska.
Dlatego domagamy się natychmiastowego wprowadzenia obowiązkowych szkoleń dla przedstawicieli wymiaru sprawiedliwości, biegłych sądowych i policji z zakresu przeciwdziałania wtórnej wiktymizacji osób po doświadczeniu gwałtu.
1) „Aggression and Violent Behavior”, September 2012. 2) A. Grubb, E. Turner, Attribution of blame in rape cases: A review of the impact of rape myth acceptance, gender role conformity and substance use on victim blaming, 2012. 3) K. M. Edwards Rape Myths: History, Individual and Institutional-Level Presence, and Implications for Change, Sex Roles 2011. 4) Gwałt – tło psychospołeczne zjawiska oraz ujęcie prawne przestępstwa, GinPolMedProject 1 (31) 2014.
Ruszyłyśmy z kolejnym projektem! Co będziemy robić?
Tym razem przeciwdziałamy przemocy seksualnej wobec kobiet i dziewcząt poprzez
ROZWÓJ Antyprzemocowej Sieci Kobiet (ASK), podnoszenie wiedzy i kompetencji ich członkiń nt. tego zjawiska;
EDUKACJĘ przedstawicieli instytucji, służb i społeczeństwa z zakresu szkodliwych mitów i stereotypów nt. przemocy seksualnej poprzez warsztaty, wystawę, warsztaty WenDo, akcje edukacyjne/społeczne;
MONITORING stron www instytucji zajmujących się przemocą pod kątem zamieszczanych informacji na temat przemocy wobec kobiet, zwłaszcza przemocy seksualnej.
Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPCz) J.L. przeciwko Włochom z 27 maja 2021 roku.
Siedmiu mężczyzn zostało oskarżonych o gwałt zbiorowy na skarżącej. Skarżącą jest studentka historii sztuki i teatru. Zarzuciła ona, że sposób, w jaki zostało przeprowadzone postępowanie karne, w wyniku którego oskarżeni zostali uniewinnieni, spowodował naruszenie jej praw i interesów wynikających z art. 8. Konwencji, który mówi o szacunku do życia prywatnego.
Sprawa toczyła się ponad dwa lata. Obrońcy oskarżonych podważali wiarygodność skarżącej, zadawali jej osobiste pytania dotyczące jej życia rodzinnego, orientacji seksualnej i wyborów intymnych, które nie miały związku ze sprawą.
ETPCz stwierdził, że było to zdecydowanie sprzeczne nie tylko z zasadami prawa międzynarodowego w zakresie ochrony praw ofiar przemocy seksualnej, ale również z włoskim prawem karnym.
Sądy nie mogą powielać seksistowskich stereotypów
W uzasadnieniu ETPCz czytamy „Postępowanie karne i kary odgrywają kluczową rolę w instytucjonalnej reakcji na przemoc ze względu na płeć i w zwalczaniu nierówności płci. Istotne było zatem, aby organy sądowe unikały powielania seksistowskich stereotypów w orzeczeniach sądowych, bagatelizowania przemocy ze względu na płeć i narażania kobiet na wtórną wiktymizację poprzez komentarze wywołujące poczucie winy i osądy, które mogą podważyć zaufanie ofiar do systemu wymiaru sprawiedliwości.”
W szczególności, Trybunał uznał za nieuzasadnione odniesienia do czerwonej bielizny „pokazanej” przez skarżącą w trakcie wieczoru, podobnie jak komentarze dotyczące jej biseksualizmu, związków i przygodnych relacji seksualnych. Podobnie, Trybunał uznał za niewłaściwe rozważania dotyczące „niejednoznacznego stosunku do seksu” skarżącej.
Zdaniem Trybunału argumenty i rozważania sądu apelacyjnego nie były ani istotne dla oceny wiarygodności skarżącej, ani decydujące dla rozstrzygnięcia sprawy.
Sytuacja rodzinna skarżącej, jej związki, orientacja seksualna lub wybór ubioru, a także przedmiot jej działalności artystycznej i kulturalnej nie miały znaczenia dla oceny jej wiarygodności i odpowiedzialności karnej oskarżonych. Nie można było zatem uznać, że ta ingerencja w życie prywatne i wizerunek skarżącej była uzasadniona koniecznością zapewnienia oskarżonym możliwości korzystania z prawa do obrony.
Ponadto Komitet ONZ ds. Likwidacji Dyskryminacji Kobiet (CEDAW) i Grupa Ekspertów ds. Działań Przeciwko Przemocy wobec Kobiet i Przemocy Domowej (GREVIO) odnotowały utrzymywanie się stereotypów dotyczących roli kobiet i niechęci włoskiego społeczeństwa do kwestii równości płci. Oba te organy zwróciły również uwagę na niski poziom postępowań karnych i wyroków skazujących we Włoszech, co było jednocześnie przyczyną braku zaufania ofiar do systemu sądownictwa karnego i powodem niskiego poziomu zgłaszania takich przestępstw w tym kraju.
Trybunał stwierdził również, że język i argumenty użyte przez sąd apelacyjny odzwierciedlają uprzedzenia istniejące w społeczeństwie włoskim w odniesieniu do roli kobiet i mogą stanowić przeszkodę w zapewnieniu skutecznej ochrony praw ofiar przemocy ze względu na płeć, pomimo istnienia zadowalających ram prawnych.
Trybunał stwierdził, że część uzasadnienia wyroku sądu apelacyjnego naruszyło prawa skarżącej wynikające z art. 8. i nakazał zapłatę 12.000 EUR tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.
Wyrok zapadł niejednomyślnie w stosunku głosów 6:1. Osobą sprzeciwiającą się był polski sędzia Krzysztof Wojtyczek. W zdaniu odrębnym napisał m.in, że włoski sąd orzekał w specyficznym kontekście kulturowym włoskiego społeczeństwa. W odróżnieniu do pozostałych sędziów nie dopatrzył się w uzasadnieniu wyroku włoskiego sądu żadnych moralizujących i obwiniających pokrzywdzoną uwag.
Wyrok jest nieprawomocny.
Wyrok komentuje dla nas Agata Bzdyń, radczyni prawna, która w Feminotece udziela porad prawnych kobietom poświadczającym przemocy.
Od października 2012 r. do września 2016 r. pracowała w Europejskim Trybunale Praw Człowieka w Strasbourgu. Specjalizuje się w zagadnieniach związanych z funkcjonowaniem systemu ochrony praw człowieka w Europie oraz w ramach systemu ONZ
Feminoteka: Czy wyrok Trybunału będzie miał wpływ na polskie sądy?
Agata Bzdyń: Europejski Trybunał Praw Człowieka kreuje standard dla wszystkich krajów będącymi członkami Rady Europy, zatem powinny go stosować także polskie sądy. Czyli prowadzić przesłuchanie pokrzywdzonych tak, by dbać o godność i ochronę ich prywatności, nie wolno oceniać zeznań pokrzywdzonej w zależności od tego, jak wyglądała, jak była ubrana, czy była pod wpływem alkoholu, jakiej była orientacji itp.
To, oczywiście nie wyklucza prawa oskarżonego do obrony. Trybunał wprost wskazał, że poszanowanie osoby doświadczającej przemocy seksualnej nie wyklucza ani nie ogranicza realnego prawa do obrony oskarżonego, gdyż ani to, jak osoba była ubrana, ani jak do tej pory żyła, ani też to, czy krzyczała i broniła się przed napastnikami, nie ma wpływu na zdarzenie, które jest przedmiotem oceny sądu (tj. zgwałcenie). Czyli dokładnie to, co Feminoteka i inne organizacje broniące praw kobiet mówią od zawsze.
F.: Zdanie odrębne do wyroku napisał polski sędzia, który jako jedyny był przeciwny temu wyrokowi Trybunału. Czy będzie ono miało jakiś wpływ na to, czy zapadnie prawomocny wyrok?
A.B.: Nie. Nie ma to żadnego wpływu, choć pewnie strona włoska wykorzysta jego argumentację w odwołaniu do Wielkiej Izby 17 sędziów, jeśli będzie je składała. Osobiście żałuję, że pan sędzia nie skorzystał z możliwości milczenia w tej sytuacji, nawet jeśli nie zgadza się z sentencją wyroku.
F.:A co, jeśli polskie sądy nie będą stosować tego standardu i nadal będą powielać seksistowskie poglądy wobec kobiet po gwałcie i w ten sposób przyczyniając się do ich wtórnej wiktymizacji?
A.B.: Koniecznie trzeba składać skargi w takich sprawach do Strasburga. Jeśli skarg będzie sporo, to tym większa szansa, że podobny wyrok zapadnie przeciwko Polsce, a ten Polska będzie musiała wykonać, tj. przede wszystkim zapłacić skarżącej/mu słuszne zadośćuczynienie, ale też może być zobowiązana do dokonania zmian w prawie czy też ETPCz może wskazać inny sposób wykonania wyroku, jeśli uzna, że zachodzi potrzeba w konkretnych okolicznościach.
F.:Biorąc pod uwagę Twoją praktykę prawniczą, myślisz, że będzie dużo takich spraw?
A.B.: Myślę, że sporo. Chyba nie ma miesiąca, żebyśmy nie słyszeli o jakimś wyroku, który stwierdza, że nie doszło do zgwałcenia, bo osoba pokrzywdzona nie krzyczała, a straumatyzowana leżała, nie broniąc się aktywnie przed napastnikiem. Wiele wyroków powiela też stereotyp – jeśli piłaś, to sama jesteś sobie winna, jeśli ubrałaś seksowną czerwoną bieliznę, to też sama jesteś sobie winna, przerzucając odpowiedzialność za to, co się stało na ofiarę przestępstwa, a tym samym zwalniając z niej sprawcę.
Powielania szkodliwych stereotypów na temat gwałtów i innych form przemocy wobec kobiet zakazuje również Konwencja stambulska. Podpisz petycję Bronimy Konwencji stambulskiej i wraz z nami domagaj się realizacji znajdujących się w niej zapisów, które poprawią bezpieczeństwo kobiet.
„Lewica, liberalna PO całe lata mówią dużo z troską o losie kobiet, które są ofiarami przemocy, znęcania, ciężkich traum. Ale oni mówią, mówią, mówią, odwołują się do ideologii, mówią o konwencjach, toczą wojny o konwencje. A my nie mówimy, my nie koncentrujemy się na konwencjach, my koncentrujemy się na rozwiązaniach, które realnie poprawią los i bezpieczeństwo polskich kobiet. I my to już zrobiliśmy. Stworzyliśmy ustawy o przeciwdziałaniu przemocy, które są standardem w Europie, które chcą naśladować inne kraje. Jesteśmy wśród trzech krajów UE, które są liderami, jeśli chodzi o narzędzia prawne, gwarantujące ochronę i bezpieczeństwo kobiet, które są poddane przemocy. To są fakty jak bardzo myślimy o kobietach i ich losie i jak bardzo chcemy je chronić przed przemocą” – powiedział Zbigniew Ziobro, Minister Sprawiedliwości przedstawiając Bezpieczeństwo Plus – element programu Polskiego Ładu i zapowiedział kolejne zmiany, mające na celu podniesienie bezpieczeństwa kobiet – m.in. podniesienie kar za gwałt.
Z wieloletniego doświadczenia Feminoteki, naszej wiedzy i analiz ekspertek i ekspertów wynika, że nie mamy powodu do dumy i nie możemy służyć za wzór dla innych krajów. Rząd od lat wymazuje problem przemocy ze względu na płeć ze swoich działań. Zatem dość zaskakująca była wypowiedź Ministra Sprawiedliwości, który poświęcił bezpieczeństwu kobiet (nie unikając słowa „kobieta”!) aż 3 minuty w swoim wystąpieniu.
Ale, by nie posługiwać się ogólnikami, jak to zrobił Minister Sprawiedliwości, przyjrzyjmy się konkretnym zapisom, obowiązującym w Polsce, przygotowanym przez rządzących i sprawdźmy, czy bezpieczeństwo kobiet faktycznie leży Ministrowi Sprawiedliwości i partii rządzącej na sercu.
Zbigniew Ziobro: „Stworzyliśmy ustawy o przeciwdziałaniu przemocy, które są standardem w Europie, które chcą naśladować inne kraje”.
Minister Sprawiedliwości mówił tu o tzw. ustawie izolacyjnej, pozwalającej na natychmiastową izolację sprawcy przemocy od osoby pokrzywdzonej oraz zakaz zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia.
Warto tu wspomnieć, że o izolację sprawców przemocy walczyły od kilkunastu lat organizacje kobiece. Takich zapisów wymaga także Konwencja stambulska (ratyfikowaliśmy ją w 2015 roku).
W tej kadencji sejmu projekt tzw. ustawy izolacyjnej został zgłoszony przez Ministerstwo Sprawiedliwości, ale, choć uzyskał poparcie w Sejmie, to został zakwestionowany w Senacie przez… PiS. W końcu jednak wszystko się udało i projekt został przyjęty przez Sejm (ustawa ta przeszła głosami PiS, Koalicji Obywatelskiej, Lewicy, PSL i Kukiz’15; przeciw była Konfederacja), i trafił na biurko prezydenta. Nie było pewności, czy prezydent ją podpisze. Została więc, z inicjatywy posłanki Anity Kucharskiej-Dziedzic przy wsparciu Feminoteki, zorganizowana akcja w social mediach pod hasłem „Prezydencie podpisz”. Prezydent podpisał. Ustawa obowiązuje od listopada 2020 roku.
Okazało się jednak, że zawiera błędy, m.in. dotyczące zakazu zbliżania się do ofiary (jest zakaz zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia). Nowelizację przygotował Senat, w którego zespole pracowały posłanki Lewicy – Monika Falej, Anita Kucharska-Dziedzic oraz dyrektorka Niebieskiej Linii IPZ Renata Durda. Nowelizacja przeszła przez Senat i trafiła do Sejmu, ale ten włożył ją do tzw. zamrażarki, gdzie tkwi do dziś.
Ustawy izolacyjne ma już od dawna wiele krajów w Europie m.in. Austria (od 20 lat!), Belgia, Bułgaria, Czechy, Dania, Hiszpania, Holandia, Islandia, Rumunia, Słowenia, Szwecja, Wielka Brytania.
Nie wiemy zatem jakie kraje chcą nas naśladować i dlaczego akurat nas.
A więc TROCHĘ PRAWDA, TROCHĘ FAŁSZ
Zbigniew Ziobro: „A my nie mówimy, my nie koncentrujemy się na konwencjach, my koncentrujemy się na rozwiązaniach, które realnie poprawią los i bezpieczeństwo polskich kobiet.”
Nie wiemy dokładnie, co Minister miał na myśli, być może ważny dokument, który wyznacza strategie, cele i sposoby działania w obszarze przemocy w rodzinie, jakim jest przygotowany przez obecny rząd Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na rok 2021? Zakładamy, że tak, bo innego dokumentu dotyczącego przemocy w rodzinie nie ma.
W Programie słowo „kobieta” pojawia się 33 razy. Można powiedzieć, że całkiem sporo jak na dokument liczący niemal 100 stron. Ale merytorycznie odnosi się on do przeciwdziałania przemocy wobec kobiet tylko raz – w rozdziale dotyczącym kierunków działań. Zapis ten brzmi: „1.4.1. Opracowywanie programów osłonowych oraz edukacyjnych i prowadzeniedziałań dotyczących zapobiegania przemocy w rodzinie, w szczególności wobec dzieci, kobiet, osób starszych lub z niepełnosprawnościami.”
Pozostałe miejsca, gdzie występuje słowo „kobieta” to: cytat z Konstytucji RP, tytuły międzynarodowych dokumentów strategicznych dotyczących przeciwdziałania przemocy w rodzinie, dane statystyczne, ponieważ są podawane z podziałem na płeć i w nazwach placówek pomocowych np. „domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży”.
Podsumowując: w Programie w żaden sposób nie zwrócono szczególnej uwagi na podniesienie bezpieczeństwa kobiet – grupy najbardziej narażonej na przemoc i najczęściej jej doświadczającej.
Zatem FAŁSZ
Zbigniew Ziobro: „Jesteśmy wśród trzech krajów UE, które są liderami, jeśli chodzi o narzędzia prawne, gwarantujące ochronę i bezpieczeństwo kobiet, które są poddane przemocy”
Znów brakuje nam konkretów – nie wiemy, jakie trzy kraje Minister Sprawiedliwości miał na myśli, więc poniżej przedstawiamy zestawienie zaledwie kilku rozwiązań wynikających z ratyfikacji Konwencji stambulskiej, które realnie mogą pomóc kobietom doświadczającym przemocy.
Zestawienie obejmuje 16 państw europejskich (Albania, Andora, Austria, Belgia, Dania, Finlandia, Francja, Włochy, Monako, Malta, Montenegro, Holandia, Portugalia, Serbia, Hiszpania, Szwecja), które ratyfikowały Konwencję i w których został przeprowadzony monitoring przez Grupę Ekspertów ds. Działań Przeciwko Przemocy wobec Kobiet i Przemocy Domowej (GREVIO). W przypadku zmiany definicji gwałtu podajemy wszystkie kraje, które to zrobiły lub do tego się przymierzają.
Działania chroniące kobiety wynikające z Konwencji Stambulskiej
Polska
Inne kraje europejskie
Definicja gwałtu zawierająca kwestię zgody na kontakty intymne
Polski rząd uważa, wbrew wszelkim danym, opiniom specjalistek_ów, że polskie prawo wystarczająco chroni osoby po gwałcie
Belgia, Cypr, Dania, Grecja, Malta, Niemcy, Irlandia, Islandia, Luksemburg, Szwecja, Wielka Brytania. Przygotowują się do zmian Hiszpania i Finlandia
Molestowanie seksualne wpisane jest jako przestępstwo z sankcjami karnymi
Wykorzystanie wiedzy organizacji pozarządowych i kobiecych jako partnerów we wdrażanie kompleksowych polityk rządowych dotyczących przeciwdziałania przemocy wobec kobiet
Prowadzenie regularnych i ogólnokrajowych długoterminowych kampanii lub programów podnoszących świadomość na temat przemocy domowej i przemocy wobec kobiet
Zbigniew Ziobro chce dbać o bezpieczeństwo kobiet, walcząc z przestępstwem zgwałcenia poprzez podniesienie wysokości kary za gwałt.
Jest to populistyczna zagrywka (Zbigniew Ziobro zapowiadał takie zmiany już w 2017 roku), ponieważ wszystkie autorytety prawne, publikacje i analizy pokazują, że nie wysokość kary odstrasza przestępców, a jej nieuchronność.
W Polsce mamy z tym kłopot. Najczęstsze wyroki za gwałt, to wyroki w zawieszeniu (między 30 a 40%). Kary między 5 a 10 lat dostaje zaledwie 13% gwałcicieli. Najczęściej skazywani są na dwa lata, z czego niemal 60% w zawieszeniu (źródło: European Sourcbook and Criminal Justice Statistics).
Na tle innych krajów wypadamy bardzo blado – w Polsce zapadają jedne z najniższych wyroków za gwałt także za gwałt ze szczególnym okrucieństwem. Możliwe kary za przestępstwo zgwałcenia w Polsce to od 2 do 12 lat.
Aby pokrzywdzone kobiety miały poczucie, że państwo dba o nie i troszczy się o sprawiedliwość i ich bezpieczeństwo wystarczyłoby, by sądy rzadziej zasądzały kary w zawieszeniu.
Ale jest to proces dłuższy i bardziej skomplikowany niż podniesienie wysokości kary.
Wymagałby m.in.:
wprowadzenia skutecznych programów pomocy osobom doświadczającym przemocy seksualnej,
przeszkolenia policji i przedstawicieli wymiaru sprawiedliwości, by nie powielali szkodliwych stereotypów na temat kobiet, które doświadczyły gwałtu, bo to jest główną przyczyną wyroków za gwałt w zawieszeniu i jedną z przyczyn, dla których większość kobiet (90%!!!!) nie zgłasza gwałtu i nie dochodzi sprawiedliwości.
Samo podniesienie wysokości kar za zgwałcenie nie sprawi, że mniej gwałcicieli dostanie w wyroki w zawieszeniu.
Zatem znów FAŁSZ
Podsumowanie
W wystąpieniu Ministra Sprawiedliwości było wiele ogólników, populistycznych haseł i górnolotnych słów na temat troski o kobiety i ich bezpieczeństwo. Tymczasem:
rząd od lat wymazuje problem przemocy ze względu na płeć i wobec kobiet ze swoich działań,
podwyższenie kar za gwałt nie zmniejszy traumy kobiet po gwałcie, do której przyczynia się także wymiar sprawiedliwości i policja ani nie zmniejszy liczby gwałcicieli, nie sprawi, że wyroki nie będą zapadać w zawieszeniu,
obecny rząd nigdy nie przeprowadził kampanii dotyczącej przemocy wobec kobiet,
rząd PiS stosuje przemoc wobec kobiet zakazując aborcji, bijąc, aresztując i prześladując kobiety, które domagają się swoich praw,
w przygotowanym przez rząd Krajowym Programie Przeciwdziałania Przemocy Rodzinie na rok 2021 nie ma ani słowa o specjalnych działaniach, mających na celu zadbanie o bezpieczeństwo kobiet,
rząd nie dba o bezpieczeństwo kobiet, ponieważ uważa, że zmiana definicji gwałtu, by zawierała kwestię zgody na kontakty intymne nie jest potrzebna,
rząd nie chce dbać o nasze bezpieczeństwo, bo planuje wypowiedzenie Konwencji stambulskiej, która jest złotym standardem, jeśli chodzi o wypracowane działania dotyczące przeciwdziałania przemocy wobec kobiet.
Podpisz petycję Bronimy Konwencji stambulskiej i wraz z nami domagaj się realizacji znajdujących się w niej zapisów, które FAKTYCZNIE poprawią bezpieczeństwo kobiet.
888 88 79 88 
