Jeśli doświadczyłaś gwałtu lub innej formy przemocy seksualnej, wiedz, że nie jesteś sama. Masz prawo do pomocy, leczenia i wsparcia – niezależnie od swojej sytuacji życiowej, obywatelstwa, języka czy ubezpieczenia zdrowotnego. W tym artykule tłumaczymy, co możesz otrzymać w placówce medycznej i czego się spodziewać. Polecamy rozmowę z dr Rafałem Zadykowiczem.

Ekspert: dr Rafał Zadykowicz – specjalista ginekologii i położnictwa, starszy asystent w Klinice Położnictwa, Perinatologii i Ginekologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Dr Zadykowicz jest ekspertem i praktykiem w kwestii europejskich standardów opieki,  konsultantem Światowej Organizacji Zdrowia.  Laureat plebiscytu „Lekarz z Empatii” w 2022 roku.  Od lat angażuje się w branżowe  stowarzyszenia i organizacje pozarządowe jak Human Rights Watch, Lekarze bez Granic, Fundacja Share the Care.

Kiedy zgłosić się do lekarza po napaści seksualnej?

Im szybciej, tym lepiej – zwłaszcza jeśli chcesz:

• uzyskać leki zapobiegające infekcjom przenoszonym drogą płciową i HIV,

• skorzystać z antykoncepcji awaryjnej,

• otrzymać pomoc psychologiczną,

• zabezpieczyć dowody (np. ślady biologiczne).

Nawet jeśli minęło kilka dni, warto:

• zrobić badania,

• omówić dalsze leczenie (np. testy na HIV po kilku tygodniach),

• porozmawiać z psychologiem.

Nigdy nie jest za późno, żeby szukać wsparcia.

Nie mam ubezpieczenia – czy dostanę pomoc?

Tak. W przypadku gwałtu pomoc medyczna przysługuje każdemu – nawet bez ubezpieczenia. Jeśli lek trzeba kupić w aptece i nie jest refundowany, może być płatny – ale wiele ważnych leków dostępnych jest bezpłatnie.

Czy muszę wzywać policję?

Nie. Tylko Ty decydujesz, czy chcesz zgłosić gwałt. Jeśli tego nie zrobisz, lekarz nadal ma obowiązek Ci pomóc i nie ma prawa wzywać policji bez Twojej zgody. Wyjątkiem są tzw. zgwałcenia kwalifikowane (np. zbiorowe, kazirodcze, z użyciem broni, ze szczególnym okrucieństwem).

Jak wygląda badanie lekarskie?

Lekarz zapewni opiekę w kilku krokach:

1. Wsparcie emocjonalne – na Twoich zasadach.

2. Wywiad i badanie – każdy etap wymaga Twojej zgody.

3. Opatrzenie ran – jeśli są obrażenia.

4. Antykoncepcja awaryjna.

5. Profilaktyka infekcji przenoszonym drogą płciową i HIV.

6. Plan dalszego wsparcia – zdrowotnego i psychicznego.

Masz prawo:

• być zakryta podczas badania (np. prześcieradłem),

• wiedzieć, co lekarz zamierza zrobić – lub nie wiedzieć, jeśli wolisz,

• zrezygnować z badania w każdej chwili,

• nie odpowiadać na pytania, które Cię ranią.

Masz prawo powiedzieć, kto ma Cię badać

Możesz poprosić o badanie przez osobę tej samej płci – jeśli jest to możliwe. Lekarz/lekarka zwykle ma asystę w postaci położnej lub pielęgniarki. Masz prawo do obecności zaufanej osoby dorosłej.

Jakie pytania może zadać lekarz/lekarka?

Tylko te, które są potrzebne do udzielenia Ci pomocy. Np.:

• Czy jesteś w ciąży?

• Czy masz choroby przewlekłe?

• Gdzie doszło do kontaktu seksualnego (pochwa, odbyt, jama ustna)?

• Kiedy miałaś ostatnią miesiączkę?

Masz prawo mówić swoim tempem i własnymi słowami.

Jak zapobiec ciąży po gwałcie?

Lekarz zaproponuje antykoncepcję awaryjną:

• Escapelle (do 3 dni po) lub

• EllaOne (do 5 dni po) – dostępna bez recepty.

Można też założyć wkładkę domaciczną – do 5 dni po zdarzeniu.

Jestem w ciąży z gwałtu – jakie mam opcje?

Jeśli dowiedziałaś się, że w związku z gwałtem zaszłaś w ciążę i chcesz ją przerwać:

1) możesz starać się o aborcję w szpitalu – musi się ona odbyć do 12 tygodnia ciąży, a gwałt musi zostać zgłoszony służbom, aby prokurator wydał ci odpowiednie zaświadczenie dla szpitala;

2) możesz zamówić tabletki aborcyjne z bezpiecznego źródła, np. Women Help Women lub Women On Web i przeprowadzić aborcję w domowych warunkach do 12. tygodnia. Nie musisz zgłaszać gwałtu policji. Jeśli masz pytania przed lub w trakcie aborcji domowej skontaktuj się z Aborcją Bez Granic: 22 29 22 597.

Jak chronić się przed infekcjami przenoszonymi drogą płciową?

Lekarz może zaproponować:

• leki przeciw rzeżączce, chlamydii, rzęsistkowi itp.,

• szczepienie przeciwko WZW B i tężcowi,

• profilaktykę HIV (najlepiej w ciągu 72 godzin od napaści).

Nie musisz mieć testu na HIV przed rozpoczęciem terapii – lekarz oceni ryzyko razem z Tobą.

Pomoc Feminoteki

Feminoteka zapewnia bezpłatną, poufną, specjalistyczną pomoc dla kobiet, które doświadczyły gwałtu lub innej formy przemocy w dowolnym momencie swojego życia. Nasza infolinia działa pod nr 888 88 33 88 w godz. 11:00-19:00 w dni powszednie. Możesz też napisać e-mail na adres [email protected].

Pamiętaj – nie jesteś winna. Masz prawo do pomocy.

Przemoc seksualna to przestępstwo. Niezależnie od tego, kim jesteś, co miałaś na sobie, czy znałaś sprawcę – to nie Twoja wina. Masz prawo do wsparcia, szacunku i leczenia.